Novy prezydent ZŠA — heta vyklučny palityk, jaki traplajecca chiba raz na stahodździe. Jaho abrańnie taksama stałasia adkazam na try najvialikšyja biady za ŭsiu historyju Ameryki. Piša słavacki filozaf i dyplamat Marcin Butara.
Bieź pierabolšvańnia možna skazać, što abrańnie Baraka Abamy — padzieja histaryčnaja. Aproč usiaho, heta adkaz na try najvialikšyja biady za ŭsiu historyju Ameryki, na prablemy minuŭščyny i sučasnaści. I kali pieramoha Abamy nie daje im rady aŭtamatyčna, dyk choć ujaŭlaje ź siabie sposab ich vyrašyć.
Pieršaja biada — koler skury, rasavaje pytańnie. Dalej — terakt 11 vieraśnia 2001 h. Treciaja — rasčaravańnie i paniavierka ad kursu raźvićcia krainy, jakija čaściakom spałučajucca z pačućciom biezdapamožnaści, pesymizmu i cynizmu adnosna mahčymych pieramienaŭ u hramadztvie.
Rasavaje pytańnie ŭžo nie staić hetak vostra, jak u čas hieraičnaha zmahańnia za hramadzianskija i čałaviečyja pravy. Afraamerykancy vyhadavali svaju elitu, svaich palitykaŭ, biznesoŭcaŭ, hienerałaŭ i filantropaŭ. Tym nia mienš, rasavaje pytańnie zastajecca davoli balučym momantam, jaki maje šmat prajavaŭ u vyhladzie dyskryminacyi, hvałtu u supołcy afraamerykancaŭ, a taksama takich zahanaŭ, jak adzinotnyja maładyja maci, jakija žyvuć na dziaržaŭnyja datacyi.
Terakt 11 vieraśnia pakinuŭ hłybokuju ranu na dušy Ameryki. Balšynia amerykancaŭ usprymaje heta jak žudasnuju niespraviadlivaść: čamu jany nas tak nienavidziać? Što ž my takoha zrabili, kab zasłužyć nianaviść?
Rasčaravańnie i biezdapamožnaść časta vymušajuć ludziej vieryć, što niama sensu zajmacca hramadzkaj dziejnaściu, što asobny čałaviek nia moža zrabić vialikaha ŭpłyvu, bo klučavyja rašeńni prymajucca «niedzie ŭ inšym miescy», za začynienymi dźviaryma.
Amerykanskaja mara
Barak Abama zmahaŭsia z hetymi prablemami na praciahu ŭsiaho svajho žyćcia, heta prysutničaje i ŭ jahonaj vybarčaj prahramie, i ŭ jaho asobie. Jon pierasiahnuŭ barjer, jakoha, jak my dumali, užo daŭno nie isnuje, — ale niekamu ž treba było zrabić heta pieršym. Amerykancam patrebny byŭ žyvoje śviedčańnie, što rasavaja prynaležnaść nia hraje vialikaj roli ŭ vynikovym hałasavańni. Dać rady prablemie 11 vieraśnia možna nie prahramami biaśpieki, a praz pošuk novych chaŭruśnikaŭ, pamiarkoŭnych pradstaŭnikoŭ inšych ras, kantynentaŭ i vieravyznańniaŭ, jakija mohuć zrabić svoj čynny ŭniosak u spravu zmahańnia z napłyvam teraryzmu i vajaŭničaha radykalizmu.
Tut, u Eŭropie, nam jašče naležyć całkam asensavać, što
Abama — heta vyklučny palityk,jakoha možna sustreć chiba raz u žyćci.
Jon talenavity, rašučy, dyscyplinavany i charyzmatyčny lider. Jon uśviedamlaje, što ciapierašnija prablemy nielha vyrašyć tolki va ŭradzie, biez dapamohi hramadzianaŭ. A dla Ameryki heta značyć adradžeńnie ich tradycyjnaha mifu, amerykanskaj mary, pavodle jakoj kožny čałaviek moža dasiahnuć pośpiechu praz svaje zdolnaści i pracavitaść. Heta mara pra svabodu, zamožnaść i roŭnyja mahčymaści. Hetaja tema ŭžo daŭno kultyvujecca amerykanskimi palitykami. Prezydent Linkaln śćviardžaŭ, što ŭsie ludzi majuć roŭnyja mahčymaści. Prezydent Ruzvelt u ciažkija 1930-ja hady, čas ekanamičnaha kryzisu, nahadaŭ svajmu narodu, što adzinaje, čaho śled bajacca, dyk heta samoha strachu. Džon Kienedzi ŭ svajoj pramovie pierad pačatkam prezydenckaj kampanii 1960 h. kazaŭ pra «Novyja miežy» niaździejśnienych nadziejaŭ i maraŭ. A čarnaskury hramadzianski aktyvist i prapaviednik, laŭreat Nobeleŭskaj premii miru Marcin Luter Kinh nazaŭsiody zastaniecca ŭ pamiaci amerykancaŭ dziakujučy svajoj histaryčnaj pramovie, u jakoj prapanavaŭ svaju versiju mary pra roŭnaść i svabodu dla ŭsich amerykancaŭ.
Barak Abama śviadoma raźličvaŭ na hetyja tradycyi i tvorča vykarystaŭ ich u vybarčaj kampanii.
«Amerykanskaja mara» ŭklučaje temu «novaha pačatku».Heta aptymizm u minijatury, viera, što ty zaŭsiody možaš pačać z samaha pačatku, staracca i vykarystoŭvać kožnuju mahčymaść. Hetak možna pračytać słohan Abamy «Tak, my možam!». Hetak my musim razumieć častaje vykarystańnie ŭ klučavych słovach jahonych pramoŭ prystaŭki «re-», sa značeńniem adnaŭleńnia, adradžeńnia: ažyŭlać (revive, revitalize), adnaŭlać (renew), adradžać (restore), umacoŭvać, natchniać znoŭ (reinvigorate).
ZŠA jak mocnaja i pryjaznaja dziaržava jość najhałoŭniejšym pryjarytetam i dla krainaŭ Eŭropy.Kali administracyja Abamy daść rady ekanamičnamu i finansavamu kryzisu, źjavicca nadzieja na adradžeńnie demakratyčnaha kapitalizmu, a dla nas heta vielmi važna. Pad demakratyčnym kapitalizmam tut razumiejecca adkryty, nie daktryniorski hramadzki ład, zdolny vučycca na svaich pamyłkach i vypraŭlacca.
