Dźvie ŭmovy atrymańnia smačnaha barbiekiu: miasa pavinna być zahadzia pramarynavanym, a smažać šašłyk nie na adkrytym ahni, a na vuholli.
Adzin ź pieršych maich dziciačych uspaminaŭ. Zdajecca, hod 1997-y. Da nas u viosku pryjazdžaje 25-hadovaja svajačka sa svaim kavaleram:
— My z Vaniem zaprašajem vas na šašłyki!
Šaš-ły-ki… Da taho ja čuła hetaje słova tolki ŭ filmie «Słužbovy raman». Pamiatajecie?
— My pajechali… ŭ «Arahvi». My tam… jeli. Što jašče? Častavalisia: kuraniaty tabaka, sacyvi, kupaty, šaš-łYki, čaburekI…
Abo bačyli ŭ kino pra Šuryka, dzie šašłyk i kampot pryvoziać Fiedziu na budoŭlu.
Pryznajciesia, nu kožny ž choć raz u žyćci jeŭ šašłyk prosta z šampura, jak heta rabiŭ toj samy Fiedzia, jaki «nie pracuje, a jeść».
Zhadvajecca i jašče adzin znakamity skaz ź inšaj savieckaj kinastužki «Maskva ślazam nie vieryć», jaki možna pačuć i siońnia, kali rondal i šampury traplajuć u mužčynskija ruki:
— Šašłyk nie cierpić žanočych ruk.
Čamu? Niezrazumieła pa siońnia.
Miasa dla barbiekiu zahadzia marynujuć u cybuli, vocacie ci majanezie. Marynad robić miasa miakčejšym.
Z čym jeździli «na šašłyki» našy mamy…
Čamu ž raniej nie jeździli na šašłyki?
— A vy ŭspomnicie, u jakoj krainie my žyli, — kazała maja babula. — Jakaja baranina abo śvinina na šašłyk? Halonku na chaładziec było nie kupić.
U vioscy, dzie razvodzili śviniej, šašłykami na pryrodzie taksama nichto nie łasavaŭsia. Kali kavałak miasa, dyk jaho treba było pasmažyć u patelni tłušču, ubić tudy jajka i mačać tudy chleb… Ale pra heta inšym razam. Ciapier — šašłyk.
— Ja z 17 hadoŭ, — raskazvaje svajačka, — kožnaje leta jeździła na turźloty. Ci smažyli my šašłyki? Nie, kaniečnie! Raspalvali vohnišča, kidali tudy bulbu. A tyja, chto byŭ ź vioski, brali z saboj sała, narazali jaho na skryločki, nadziavali na pałačku chleb, kab tłušč ad sała nie kapaŭ u vohnišča.
Mama, katoraja starejšaja za svaju siastru na 15 hadoŭ, padtakvaje:
— Tušonku brali i šproty. Ale heta na takija pasiadziełki na pryrodzie. Ja nie pamiataju, kab vohnišča raskładvali.
Praces pryhatavańnia šašłyku — heta rytuał, jaki vypraboŭvaje siłu voli, bo čakać niemahčyma ciažka.
Z tych pieršych šašłykoŭ prajšło 20 hadoŭ. Siońnia jany — niaźmienny atrybut viasny i majskich śviataŭ.
«Pajechać na šašłyki» — heta nie prosta pajechać za horad pasmažyć miasa. Heta mahčymaść pabyć ź siabrami, pahutaryć. Bo ŭ luboj kampanii jość ekśpiert, jaki viedaje, što miasa treba palivać pivam abo vinom. Jość čałaviek, jaki ŭvieś viečar budzie ŭ baku ad usich razmoŭ i zabaŭ machać kardonkaj nad šašłykom i ciarpliva tykać jaho nožykam, praviarajučy na hatoŭnaść.
A paśla, kali vy, apiakajučysia, budziecie kaštavać samy smačny ŭ śviecie šašłyk, hety čałaviek budzie moŭčki zazirać vam u vočy z pytańniem: «Nu, jak?»
Kali raniej šašłykom nazyvali tolki stravu z baraniny, to ciapier šašłyk hatujuć sa śvininy, jałavičyny, kurycy, navat ryby i harodniny z šampińjonami.
Jak hatavali šašłyk u 1958 hodzie
Voś kłasičny recept, jaki pryvodzicca ŭ kulinarnaj knizie 1958 hoda:
Baraninu (nyračnuju častku abo miakać zadniaj nahi) abmyć, narezać nievialikimi kavałkami, skłaści ŭ posud, pasalić, pasypać mołatym piercam, dadać drobna narezanuju cybulu, vocat abo čajnuju łyžku limonnaha soku i źmiašać.
Posud nakryć i na 2—3 hadziny vynieści ŭ chałodnaje miesca, kab baranina pramarynavałasia. Pierad tym jak smažyć, zamarynavanyja kavałki baraniny nadzieć na mietaličny šampur upieramiežku z cybulaj, narezanaj łustačkami. Smažyć šašłyk treba nad vuhalami, jakija harać biez połymia, prykładna na praciahu 15—20 chvilin, pavaročvajučy šampur, kab baranina prasmažyłasia raŭnamierna.
Kali žaroŭni niama, šašłyk možna smažyć zvyčajnym sposabam — na patelni.
Hatovy šašłyk źniać z šampuroŭ, pakłaści na talerku, palić alejem i zaharniravać zialonaj cybulaj, pamidorami, narezanymi kavałačkami limonu. Akramia taho, na harnir možna padać advarny rys i, asobna, sušany mołaty barbarys ci hranatavy sok.
Takim ža čynam šašłyk možna pryhatavać sa śvininy.
Na 500 hramaŭ baraniny — 2 hałoŭki repčataj cybuli, 100 hramaŭ zialonaj cybuli, 200 hramaŭ pamidoraŭ, pałovu limona i pa adnoj stałovaj łyžcy vocatu i aleju.
Ciapier pa zapycie «šašłyk» Huhł prapanoŭvaje 197 pakrokavych receptaŭ.
Ale što b ni ŭvachodziła ŭ skład hetych receptaŭ, ź jakoha b miasa ni hatavalisia šašłyki, niaźmiennym zastajecca adno: z šašłyka, jak i ź pieršaj navalnicy, pačynajecca sapraŭdnaja viasna.
Dadamo, što z 25 krasavika pa 8 maja ŭ «Susiedziach» idzie Hryl Siezon — 2018. Tut vy možacie adšukać usio, što treba dla smačnych šašłykoŭ.
