Usim viadoma, što značnuju kolkaść kisłarodu naša płanieta atrymlivaje ad raślin dziakujučy fotasintezu — pracesu ŭtvareńnia na śviatle arhaničnaha rečyva z vuhlakisłaha hazu i vady, pryčym pabočnym praduktam hetaha źjaŭlajecca kisłarod.
Pieršyja daśledavańni fotasintezu byli praviedzienyja jašče ŭ XVIII stahodździ. Z tych časoŭ navukoŭcy rabili roznyja sproby paŭtareńnia hetaha pracesu ŭ łabaratornych umovach, ale damahčysia prymalnaha vyniku nie atrymałasia da hetaha času. Ale ŭsio moža źmianicca dziakujučy daśledavańniu amierykanskich śpiecyjalistaŭ, jakija stvaryli admysłovy vyhlad malekuł, zdolnych udzielničać u pracesach štučnaha fotasintezu.
Za hetuju raspracoŭku adkazvajuć śpiecyjalisty z Nacyjanalnaj łabaratoryi Brukchevien pad kiraŭnictvam Džeralda Manbieka. U chodzie sieryi pošukaŭ im udałosia stvaryć paru supramalekuł, jakija ŭjaŭlajuć ź siabie bujnyja ŭtvareńni, što składajucca z roznaha liku malekularnych utvareńniaŭ mienšaha paradku. Supramalekuły majuć ŭłaścivaść «źbiracca» u prastoravyja struktury, źjaŭlajučysia asnovaj bijałahičnych utvareńniaŭ, takich jak, naprykład, miembrany kletak.
Dziakujučy vykarystańniu dvuch supramalekuł praduktyŭnaść vykarystańnia kožnaha elektrona značna ŭzrastaje: adna takaja malekuła zdolnaja ŭ chodzie sieryi reakcyj vydzialać z sumiesi vuhlakisłaha i inšych hazaŭ 280 malekuł vadarodu i kisłarodu za 10 hadzin. Varta skazać, što raniej rekord u hetaj halinie składaŭ 40 malekuł za 4 hadziny. Takaja vysokaja chutkaść reakcyi zmoža dapamahčy stvaryć ekałahična čystuju krynicu paliva z užyvańniem pracesu fotasintezu.
Pryłada na asnovie supramalekuł moža vydalać vuhlakisły haz z rečyvaŭ, jakija zabrudžvajuć pavietra, adnačasova čyściačy pavietra i vyłučajučy vadarod, jaki možna vykarystoŭvać dla stvareńnia ekałahična čystaj enierhii.
