Vioska, kudy viarnuŭsia Andruś Horvat, nazyvajecca Prudok. Heta ŭ hłušy Paleśsia, kala miažy z Ukrainaj, 300 km na poŭdzień ad Minska. U Prudku žyvie kala 150 čałaviek. Najbližejšyja ad jaje harady — Chojniki i Kalinkavičy. Kali viedajecie znakamityja vioski Juravičy, Aŭciuki ci Karanioŭku («Ludzi na bałocie» Mieleža) — heta pobač.
Zarablaŭ Andruś Horvat fryłansam. Chacieŭ pajści nastaŭnikam u Juravickuju škołu. Dyk nie ŭziali. Raźličvaje jon ciapier na prakorm sa svajho vialikaha aharoda.
U pieršaj publikacyi (№24) my raźvitalisia ź im 15 červienia, na piku leta. U druhoj (№41) — 2 vieraśnia, kali skončyłasia kładka hruby.
3 vieraśnia
U vioscy Borusk žyvie moj stryječny dzied Kościk i jahonaja žonka baba Haša. My z baćkami časta jeździli da ich, kali ja byŭ mały. Na viasielli ich dziaciej, na inšyja śviaty ci prosta z nahody. Heta była nie takaja kraina, jak u našym savieckim Pietrykavie, dzie ja chadziŭ u škołu. U Borusku vyšyvali, tkali, śpiavali narodnyja pieśni, pracavali, kachali, žartavali, razmaŭlali pa-biełarusku, hatavali viaskovyja stravy, zamaŭlali ad uroku, dahladali adno adnaho. Tam na piečy žyła harbataja babcia za sto hadoŭ (maci baby Hašy). Pad piečču — damavik. Dzied vyrablaŭ z draŭniny niejmaviernyja rečy — ad łavy da hałavy łasia. Tam, u Borusku, skłałasia majo ŭjaŭleńnie pra Biełaruś. Mienavita takoj ja baču jaje dahetul.
Letaś ja iznoŭ pryjechaŭ u Borusk paśla doŭhaj minskaj emihracyi. Ad vialikaj vioski — ad majoj Biełarusi — amal ničoha nie zastałosia. Navakolnyja lasy zacisnuli Borusk u svaju miortvuju cišu. Dzied z babaj stali starymi, chvaroba skruciła ich i ciahnie da ziamli. Ichni syn — dziadźka Vałodzia — čas ad času raźbivaje cišyniu načnym strełam u vaŭkoŭ.
Paleski «łambierseksuał» kole s̶e̶ł̶f̶i̶ drovy. Da Minska 300 kiłamietraŭ. Viečareje. Piatnica.
3 vieraśnia
Prudkaŭskaja pošta pačynaje złavać na imia Andruś u aficyjnych dakumientach.
Ja ŭparta ŭśmichajusia.
— Jość ža, — kažu, — Kastusi. Čym vam Andrusi nie padabajucca?
— Niama takoha imia, — kažuć. — Kastuś jość. Andrusia niama.
— Voś ažaniusia, — kažu, — stanu Andrejem.
— Nu to chutčej žanisia.
— Ale kali maje dzieci aženiacca, — iznoŭ kažu, — budu ŭžo Andryjašam.
— Andryjašu piensiju nie damo, — kažuć. — Andreju damo, Andryjašu nie damo.
3 vieraśnia
Ź piesień baby Hašy:
Trudna žyci na čužyni, nie majučy rodu.
Pierarabiłaś u šeru ziaziulu da ŭ rod ulacieła.
Ulacieła ŭ sad — sad radniesieńki,
Stała na kalena, stała kukavać
Šče j raskazvać — jak žyć na čužyni.
— Kali doč maja, doč radniesieńka, zachadzi ŭ chatu,
Kali ziaziula, ziaziula šeraja, vylataj z sadu.
— A ja doč tvaja, doč radniesieńka, nie pajdu ŭ chatu.
Ja ziaziula, ziaziula šeraja, nie vyleču z sadu.
4 vieraśnia
Pakul tynkavaŭ dymachod, padumaŭ pra toje, što ŭ vioscy tradycyjnyja siemji musiać być šviedskimi. Kab paśpiavać usio rabić, treba prynamsi čatyry pary ruk. A jašče kali hublać čas na psichaterapieŭtyčnyja siamiejnyja razmovy, jakija pačynajucca z «Ja adčuvaju, što ty pierastaŭ mnoju cikavicca», chvasola pałupicca i papadaje ŭ ziamlu.
Śpiešna treba rvać chvasolu.
Prahrama na zaŭtra: haravać i nie dumać.
5 vieraśnia
Romka pryciahnuŭ u łožak dochłaha pacuka, jaki žyŭ pad strachoju nad siencami.
6 vieraśnia
U dziaviatym kłasie ja byŭ zakachany ŭ nastaŭnicu biełaruskaj movy. Ja navat pryznaŭsia joj u hetym praz hazietu «Čyrvonaja źmiena». Ale pad pryznańniem stajali maje inicyjały — kab jana nie zdahadałasia. To jana j dahetul nie viedaje.
A ŭčora vučanica-dzieviacikłaśnica majoj virtualnaj škoły napisała mnie: «Ja vas kachaju».
I viedajecie, što? Ja ŭzradavaŭsia.
Bo jana ŭpieršyniu napisała pa-biełarusku biez pamyłak.
6 vieraśnia
Hałoŭnaja vulica ŭ Aŭciukach maje daŭžyniu 7 km.
Kali dźvie babuli, jakija žyvuć na roznach kancach vioski, zachočuć pieradać adna adnoj infarmacyju, im praściej pisać telehramy praz rajcentr.
6 vieraśnia
Pieranios siońnia na haryšča 800 kh hliny, a maci j kaža: «Kab mnie chto skazaŭ, što moj Andrejka budzie pracavać rukami da treciaha potu, ja b pajšła ŭ zakład na karovu, što takoha nikoli nie budzie. Jon ža ŭ mianie tolki knižki čytaje».
A baćka, pamiataju, zachodziŭ da mianie, a ja siadzieŭ za stałom pad ćmianym śviatłom lampy i pierapisvaŭ u sšytki biblijatečnuju knihu «Drievniaja Ruś i Vielikaja stiep». Jon doŭhadoŭha hladzieŭ na mianie, ni razu tak i nie navažyŭsia ničoha skazać. Ale ja i tak razumieŭ jaho rasčaravańnie. I pierapisvaŭ «Drievniuju Ruś» jašče bolš sprytna. A potym uziaŭ i napisaŭ raman, jaki nazyvaŭsia «Apovieść ab sapraŭdnym synu» — pra chłopčyka, jaki zhubiŭ svajho baćku i šukaŭ ciaham doŭhich hadoŭ.
Heta ja tady dumaŭ, što baćku možna adšukać na biaźludnym vostravie. A papraŭdzie, jon tut — u chacie, dzie naradziŭsia. Telefanuje chłopčyku i kaža: «Chaču znoŭ pryjechać, kab dapamahčy tabie nasić hlinu na haryšča».
7 vieraśnia
Staradaŭni paleski sposab, jak zrabić akonnuju zamazku: źmiašać vapnu z alejem. Potym možna zamalavać razam z ramaj. Vielmi prostaja i, jak śćviardžaje tradycyja, funkcyjanalnaja sumieś.
A možna pajści naŭprost u kramu i kupić jakujuś chimičnuju chierniu ci chacia b płastylin.
Ale heta nudna.
U mižramniku — hniaździečka dla dački Horvata, Varvary, jakaja čas ad času pryjazdžaje da jaho ź Minska
11 vieraśnia
Šeść miesiacaŭ ja pražyŭ u kamory. Kali b ja nie mieŭ svajho proźvišča, juravicki śviatar zapisaŭ by mianie ŭ mietryčnuju knihu Kamornikam. Paŭhoda maja aktyŭnaja žyllovaja płošča składała dva na dva na dva mietry. U hetym kubie z maleńkaj dzirkaj u ścianie možna spać, jeści, adpačyvać, pisać teksty, hladzieć kino, čytać knihi. U kubie ja navučyŭsia być askietam. Usio dumaŭ: voś zrablu ramont u chacie, tady j pierasialusia. Ale ramont, napeŭna, skončycca razam z maim žyćciom.
Učora pierasialiŭsia. Paŭnočy siadzieŭ u łožku, hladzieŭ na prastoru i dumaŭ, što ź joj rabić, jak u joj nie zhubicca.
Hod tamu ja napisaŭ: «Ź siońnia ŭ mianie jość svaja chata».
Učora ja padumaŭ: «Ad siońnia ja maju svaju chatu».
15 vieraśnia
U Mazyry samaja vialikaja kancentracyja pryhožych žančyn na kvadratny mietr. U mianie ažno vočy balać.
15 vieraśnia
Pisać raman — heta tolki zmadelavać peŭnyja ŭmovy dla peŭnych piersanažaŭ. Dalej prosta štoviečar nazirać za raźvićciom. Ad mianie patrabujecca być uvažlivym čytačom. Heta tak zachaplaje, što varta było pačać, kab tolki pražyć sam praces.
17 vieraśnia
Pryjazdžała ŭ hości mama.
— Što ty tam pišaš?
— Raman.
— Pra što?
— Aj, ty nie zrazumieješ.
— Dumaješ, u ciabie takaja tupaja mama?
— Nu, uvohule, heta antyŭtopija z elemientami…
— Čaj budzieš?
U hrubcy ŭžo palicca. Andruś abiraje bulbu na śniadanak.
21 vieraśnia
Dzied naŭmysna rabiŭ dźviery takimi nizkimi, kab kožny, chto ŭvachodzić u chatu ci vychodzić ź jaje, pakłaniŭsia.
21 vieraśnia
Varvara:
— Što treba skazać?
Katok (Varvarynym hołasam):
— Spasiba.
Varvara:
— Ty małajčynka. Ale siadaj — dva. U nas urok biełaruskaj movy.
23 vieraśnia
Prychodzić babula ź lesu. A ja dyni na vareńnie režu.
— Idu pa lesie, — kaža, — sprabuju hryb uniuchać, a pachnie dyniami. Ciuiuiu, dumaju. I tak dyńku zachaciełasia.
Daŭ.
A ŭčora kryšanioŭskaja ciotačka dva kavuny «ŭniuchała».
A heta budzie vareńnie z kavuna.
24 vieraśnia
Chaču nasieńnie kvietak, jakija jaduć much. Jašče troški — i mianie ni pačućcie humaru, ni aptymizm nie ŭratujuć. Jašče troški — i ja vaźmu na siabie misiju pazbavić śviet ad much. Jašče troški — i ja zrablu vialikuju muchabojku i pajdu pa śviecie.
25 vieraśnia
Kali b ja pajšoŭ uładkoŭvacca na pracu ŭ kałhas imia Fieliksa Edmundaviča Dziaržynskaha, majo reziume vyhladała b tak:
Kali b ja pajšoŭ uładkoŭvacca na pracu ŭ kałhas imia Fieliksa Edmundaviča Dziaržynskaha, majo reziume vyhladała b tak:
1. Sacyjalny rabotnik.
2. Dystrybjutar kaśmietyki, knih, bytavoj techniki.
3. Rasklejščyk abviestak.
4. Načny vartaŭnik u kijosku.
5. Aŭtar, režysior, mantažor televizijnaj pradukcyi.
6. Dyzajnier haziet, časopisaŭ, knih, pradukcyi pravasłaŭnaha manastyra.
7. Aŭtar, hałoŭny redaktar, namieśnik hałoŭnaha redaktara ŭ hazietach i časopisach.
8. Dvornik na rynku i ŭ teatry.
I znizu dopis: lohka vučusia novamu.
26 vieraśnia
Mnie 32, i ja nikoli ŭ žyćci nie hałasavaŭ.
29 vieraśnia
Moj stryječny dziadźka z Boruska (syn baby Hašy i dzieda Kościka) robić niejmaviernyja rečy z draŭniny. Heta sapraŭdnaje paleskaje majsterstva, što pieradavałasia z pakaleńnia ŭ pakaleńnie. Niekalki dzion ja vynošvaju ideju pajści da jaho ŭ padmajstry i zavalić śviet pryhožymi rečami: ad łyžki da chaty. My b raspačali manufakturu, kali śviet taho zachoča i vykaža heta chacieńnie pieršaj surjoznaj zamovaj. Jość teoryja, što kali niešta varta zrabić, to Kosmas dapamahaje raspačać.
Kosmas, ja tut i ja ŭvažliva ciabie słuchaju.
29 vieraśnia
Treba prosta zrabić heta. Moj dzied zrabiŭ by. Jon byŭ voraham naroda ŭ 17 hod, spaŭ stojačy ŭ lesie i ničoha nie bajaŭsia. Moj baćka zrabiŭ by. Jon 102 razy skočyŭ z parašutam, kamandavaŭ pałkom i ničoha nie bajaŭsia. Treba prosta zrabić heta. Treba prosta vylić na siabie ranicaj viadro ledzianoj vady sa studni.
29 vieraśnia
Pieršy telefonny zvanok byŭ ad Alisy. Ja pałoŭ fasolu. I tut — Alisa.
— Zdaroŭ. Ty dzie?
— U aharodzie.
— U jakim aharodzie?
— U svaim. A chto heta?
— Ty što — nie paznaŭ? Heta Alisa.
— Jakaja Alisa?
— Sania?
— Nie, nie Sania.
Naša hutarka pierarvałasia. Nu, pamyliłasia dziaŭčyna — z kim nie byvaje. Fasola pałołasia dalej. A Alisa zabyvałasia.
Mo b i zabyłasia, kali b nazaŭtra nie było Nadzi.
— Nie, nie Sania.
— Praŭda, nie Sania?
Ja i sam škadavaŭ, što nie Sania.
A druhoj nočy pryjšła esemeska: «Ty dzie?» — «Splu». — «Kazioł!»
Pakul fasola rasła, sochnuła i łupiłasia, ja pieraznajomiŭsia z usimi Sanievymi dzieŭkami: Mašaj ź ciahnika, Śvietaj z treciaha kursa, Lenaj z kłuba, Tamaraj z kaviarni, Chryścinaj z Maładziečna, Natašaj — Śviecinaj siabroŭkaj, Złataj z tryccać čaćviortaha tralejbusa…
Ja sabraŭ fasolu. Ja zakvasiŭ ahurki. Ja patynkavaŭ ścieny.
Sania schadziŭ u kino. Sania pasiadzieŭ u kaviarni. Sania patančyŭ u kłubie.
Narešcie mnie nadakučyŭ hety sprytny nienažerny chłopiec. Hodzie ŭžo — skazaŭ ja sabie. A jamu dasłaŭ esemesku: «Darahi Sania, sam paviedamlaj svaim dzieŭkam, što ŭ ciabie Velcom».
Sania adkazaŭ: «Darahi Andruś, sam paviedamlaj svaim piłaramam, sielsavietam i paštarkam, što ŭ ciabie MTS».
30 vieraśnia
U mianie za chataj žyvie tajamničy dziadok. Jon praśvidravaŭ u ścianie niabačnuju dzirku i praź jaje prasoŭvaje ŭ chatu much. Potym zazirnie ŭ dziračku, pahladzić, jak ja biehaju z muchabojkaj, i cichieńka śmiajecca. Heta adzinaje łahičnaje tłumačeńnie, što ja maju.
30 vieraśnia
Moj plamieńnik vučycca ŭ siomym kłasie. Jon nie viedaje, što takoje ałovak. Kali ja razmaŭlaju ź im pa-biełarusku, jon na mianie hladzić i ŭśmichajecca. Hladzić, uśmichajecca i ničoha nie razumieje.
U mianie ź plamieńnikam adna škoła, adna nastaŭnica. Tolki 20 hadoŭ roźnicy.
2 kastryčnika
Siońnia razoŭ dvaccać čuŭ hrukat u dźviery.
Adčyniaju — nikoha.
Dumaju: chto ž tam?
A tam dziatły.
3 kastryčnika
Pra kisłyja bliny ludzi pa toj bok MKADa ŭvohule nie čuli. A heta ž samaje smakoćcie! Pajdu ŭčyniu na zaŭtra.
4 kastryčnika
Dva hady tamu ja šukaŭ mienavita Romku. Mienavita takoha. Znajšoŭ abviestku ŭ internecie, jakuju daŭ vałancior. Romka tady skočyŭ jamu ŭ mašynu i nie chacieŭ vychodzić.
Siońnia Romu źbiła mašyna.
Jon z ranicy vielmi chacieŭ małaka. Jon viedaje dni, kali i ŭ kolki ja chadžu pa małako. Zaŭsiody mianie supravadžaŭ — ploŭsia krychu zzadu. Jak i siońnia. Ja zdalok bačyŭ, jak jon vyjšaŭ na darohu.
Ja musiŭ jaho padstrachoŭvać. Heta ŭrok na ŭsio žyćcio — pilna sačyć za tymi, chto daviaraje i jdzie ŭśledki.
Ciapier Romka lažyć pad maładoj biarozkaj za chataj. Pobač u misku nalita małako.
Znajšoŭ u lesie jabłyniu-dzičku. Niasie pierasadžvać i pryščaplać.
5 kastryčnika
Znoŭ śniŭsia toj samy dzied. My ŭ śnie nočču siadzieli na padłozie pierad hrubaj i vyrazali draŭlanyja łyžki. Heta nie moj dzied, ale ŭ śnie jon byŭ haspadarom chaty. Było spakojna. Romka spaŭ dzie zaŭsiody. Traščali drovy. Dzied pavolna raspaviadaŭ. Potym ja vyjšaŭ u dvor da studni papić vady i ŭbačyŭ, što chata ŭsia śviecicca.
Ja pračnuŭsia, ale paśpieŭ pačuć słovy dzieda ŭzdahon:
— Heta luboŭ.
A mo to nie dzied skazaŭ, a ja sam tak padumaŭ.
Paŭhoda ja napaŭniaŭ chatu luboŭju. Siońnia jana napaŭniaje joju mianie. A bol traščyć u hrubie.
Voś Romka zalez na haryšča. Voś Romka vyjšaŭ u dvor. Voś Romka sustreŭ mianie z kramy. Voś Romka zavioŭ sabie brunietku. Źjeŭ muchu Natašu. Pryciahnuŭ pacuka. Nie daŭ spać. Voś Romka hrejecca la hruby. Voś jon u svoj apošni viečar prytuliŭsia da majho plača. A ja skazaŭ jamu:
— My z taboj kamanda, Romka.
I ja paraniejšamu kładu nohi ŭ łožku nie pasiaredzinie, a zboku, kab pakinuć miesca dla Romki. Ja paraniejšamu siadžu za stałom tak, kab Roma moh lehčy na kaleni.
I heta nie bol, a luboŭ. Nie smutak, a padziaka. Nie pačućcio viny, a piaščota.
My — banda-kamanda.
(Śviatłana Kurs: «Ja vam pa pieršym dopisie chacieła napisać, što heta vy błasłaviony. Mnie maja babka raskazvała prakavietny nakaz: «Kali k tabie prychodzić sivy dziadok, słuchajsa, heta Boh». Ale strymałasia, bo niejak patetyčna. Adnak, dumaju, heta tak».)
6 kastryčnika
Chadžu pa chacie, vuču svoj manałoh.
— Dziadźka Vałodzia. Ja nie ŭmieju razmaŭlać pa-baruskansku. Ale ja navučusia. Ja ŭžo viedaju, što małatkom — heta małatkem. Ja nie ŭmieju pracavać tym małatkem. Ale taksama navučusia. Vy tolki paciarpicie. Vy, skažu, majstar ad Boha. A ja, taksama skažu, maju padviešany jazyk i ŭmieńnie pradavać elektračajniki. Davajcie my razam zrobim što-niebudź patrebnaje. Naprykład, taŭkačyki dla bulby. Davajcie, skažu, vyražam na ich arnamienty i budziem u trendzie. A kali nie budziem u trendzie, to budzie tryndziec mnie.
A jon mnie taki:
— Andrejka, što ty tam barmočaš? Čaho ty chočaš?
A ja jamu taki:
— Chaču rabić prostyja rečy.
A jon mnie taki:
— To jdzi i zrabi taŭkačyk dla bulby.
A ja jamu taki:
— Dyk davajcie razam zrobim.
A jon mnie taki:
— Tak by adrazu i skazaŭ. A to — beme. Chočaš — rabi. Nie chočaš — nie rabi. Usio ž prosta. Pavyvučvajucca ŭ svaich univiersitetach, a dva słovy źviazać nie mohuć.
7 kastryčnika
Maci pryjechała kanapacić vokny. A ja siadžu ŭ kreśle pasiarod chaty i raspaviadaju joj pra Lva Sapiehu.
— Nie dury mnie hałavy, — kaža. — Idzi kanapać.
Idu.
8 kastryčnika
U staršych kłasach ja rabiŭ dakład pra «Čarnobylskuju malitvu» ŭ rajonnaj biblijatecy. Mierapryjemstva było pryśviečana słavutym ziemlakam Pietrykaŭščyny. Z tych časoŭ Śviatłana Aleksijevič dla mianie nie tolki biełaruskaja, ale i zusim naša rehijanalnaja piśmiennica. Z Nobielem ci biez Nobiela. Naša! Vinšuju!
10 kastryčnika
U kožnym prudkaŭskim dvary siońnia bjuć drovy. Susied za kanavaj bje. Mužyk la kramy bje. Ja bju. Našyja siakiery hamoniać adna z adnoj, raskazvajuć pra moc ruk i hatunak dreva. A viecier šepča pra vosień. A viecier šepča, što Ziamla lacić u Kosmas. Dziady na mohiłkach chvalacca adzin adnamu:
Moj užo pabiŭ usie drovy. I moj. Tak było zaŭsiedy. I niama mnie spravy da vybaraŭ. Svoj vybar ja ŭžo zrabiŭ.
11 kastryčnika
Čytaju pra vybary — i mnie soramna.
Chočacca pajści ŭ les, skinuć ź siabie spodniaje i skazać vaviorkam, što ja nie biełarus, a chvoja.
11 kastryčnika
Hladžu ja na letašnija fotki chaty, paraŭnoŭvaju ich ź siońniašnimi i dumaju pra toje, adkul u mianie było stolki durnoj śmiełaści raspačać.
Vočy bajacca, a ruki robiać.
U chacie +28. Navošta z takoha ciapła źjazdžać? Tut dobra.
12 kastryčnika
Pajšoŭ byŭ ja ŭ Borusk da dziadźki Vałodzi.
Pa darozie pakłaniŭsia dziedavaj mahile. Pahamaniŭ z chvojami ŭ lesie.
U Borusku pavitaŭsia z babciaj.
— Dobry dzień, — kažu.
— Dobraha zdaroŭja.
Druhoj babci kažu:
— Dobraha zdaroŭja.
A jana mnie:
— Dobry dzień, hałubok.
Baba Haša nie nadta ŭzradavałasia majmu prychodu, bo jakraz ładkavała śviežynu. A tut ja prypiorsia — achvočy da sała.
Dziadźki Vałodzi doma nie było.
Ja raskazaŭ dziedu Kościku pra žadańnie navučycca ramiastvu. Jon vysłuchaŭ mianie, pakašlaŭ, vyjšaŭ «kudylisia» i prynios «adtulisia» raziec i nožyk.
— Kali maješ achvotu — budzieš mieć i rabotu.
Nu, dziedbaradziedryfmaplot.
Pajšoŭ byŭ ja nazad u Prudok. Raspaliŭ hrubu. Raskłaŭ instrumienty.
Voś tabie, Andrusik Ivanavič, raziec i nožyk. I ŭ ciabie jość try tydni, kab zarabić doni na alimienty.
13 kastryčnika
Dzied: To mo kukuruzu viazuć?
Baba: Kukuruzu pruć, aha.
Dzied: Vo, adumalisia. Pamierzła. Bač, jakaja biełaja. Kab zialonieńkaja była, a to takaja biełaja. Vo jak!
Baba: Dyk jon u Akciabry kolki hod pražyŭ. Tam na palavańnie chadziŭ, tam siabry ŭ jaho. Siabry nie jakija papała. To nastaŭniki. To milicyjaniery.
Dzied: Była zialonaja kukuruza…
Baba: Dyk tudy choča.
Dzied: Čakajuć, pakul pamierźnie…
Baba: Žyć niama dzie. Ja kažu: tam što — u siabroŭ budzieš žyć? U ałkašoŭ? Što zarobiš, toje prapješ. I hałodny, i ŭsiaki budzieš.
Dzied: Užo padureli ludzi.
Baba: Dyk ciapier matak nichto nie słuchaje.
Dzied: Načalstva niedalokaje. Siadzieli, pakul kukuruza nie pamierzła.
Baba: Harełka daražej usiaho na śviecie, darožej žyćcia. Ja kazała i kazać budu.
Dzied: Suchuju ŭbiraje… Ech, padły! Ici vašu mać! Čerci! Dzie b zialonuju ŭbrali, dyk polza b była. Skacina!!! …Nakormiš užo… Suchoju…
Baba: Hałodnyja pajaduć i suchuju.
Dzied: Suchoje — haŭno to sabačaje! To zialonieńkaje! A to suchoje!
Baba: Ochochoch.
14 kastryčnika
— Ty ž, — maci kaža, — barani Boža, ničoha nie rabi siońnia, bo śviata.
— A łyžku vyrazać možna?
— U chacie, — kaža, — možna. U chacie ŭsio možna. U dvary ničoha nie rabi, kab ludzi nie bačyli.
Pieršaja łyžka — nie duža ładnaja.
14 kastryčnika
Škada, što niama takoj pasłuhi — «Babka na zimu». Ja b vypisaŭ adnu. Jana b lažała za hrubaj. I my b razmaŭlali.
15 kastryčnika
Myšy pa načoch sprabujuć adsunuć nakryŭku na čyhunku, kab dabracca da majoj kašy.
A ŭ Varvarynym mižramji tranślujecca ekspazicyja «Hniozdy ptušak Paleśsia na vacie z šyškami».
A ŭ chacie zastałasia adna mucha z vysokim intelektam. Jana pierasoŭvajecca tolki ŭ ciemry.
17 kastryčnika
Čas ad času ja chaču stać vielmi bahatym i vielmi ŭpłyvovym dziadźkam. Nie dla taho, kab na «Bentli» dzievak u Paryž vazić, a kab možna było nabrać numar na zasranym muchami telefonie i skazać:
— Kola? Što čuvać u škole? Baćku pazavi. Ryhoravič, zdarovieńki byŭ. Što za chiernia z adličeńniami kadetaŭ? Vypraŭlajsia, Ryhoravič. Apošniaja zaŭvaha tabie. Davajpaka.
Heta adzinaja matyvacyja, kab stać bahatym i ŭpłyvovym — kab možna było prosta nabrać numar na zasranym muchami telefonie i abaranić dziaciej ad darosłych.
18 kastryčnika
Ja šmat usiaho mahu daravać myšam. Tolki nie lon! Nu jak možna było lon zžerci, padły vy kašłatyja, niebiełaruskija!!!
20 kastryčnika
A ja kompas zhubiŭ. Apošni miesiac žyvu biez kompasa. I mnie zdajecca, što ja dajšoŭ da niejkaj Nietudy.
21 kastryčnika
Vosień, doždž, pieč, drovy, viecier u halinach bezu, ciotku z parasonam na rovary i haračuju harbatu prydumali naŭmysna dla pisakaŭ.
Kastryčnickaja ciša.
Zdajecca, ruch Ziamli ŭ Kosmasie spyniŭsia.
Ja ŭpeŭnieny, što ŭsie haziety siońnia napisali, što my bolš nikudy nie ruchajemsia.
Ruch admianiajecca. Pieradajcie ŭ Centr: ruch admianiajecca.
22 kastryčnika
Kompas dahetul nie znajšoŭsia. Mo chto pamiataje, kudy ja źbiraŭsia iści? Ja tady skazaŭ: «Byvajcie zdarovieńki, a ja pajšoŭ u…» U śvietłuju budučyniu? U zamožnaje žyćcio? U trudahalizm / nacyjanalizm / pafihizm / darmajedstva / chryścijanstva?
22 kastryčnika
Mnie kažuć: Andruś, nie nahaniaj tuhi.
A ja ž nie tuhu chaču nahnać, a aptymizm. A aptymizm treba nahaniać na šeraje. Na biełym jaho i tak zašmat.
Kali budzie kiepska, prosta padumajcie, što niedzie ŭ hłuchoj hłušy, u cichaj cišy zimuje adzinoki mužčyna biez kata, pracy i pierśpiektyŭ. Jon nie skuholić, nie pje i nie rasčaroŭvajecca.
Nakazvaju!!! U składanych situacyjach:
Nakazvaju!!! U składanych situacyjach:
1. Nie panikavać.
2. Nie pić.
3. Analizavać situacyju i šukać vyjście.
4. Vieryć. Prosta vieryć. Tupa vieryć.
23 kastryčnika
Siadziš taki hałodny i ździčeły ŭ pryciemku la hruby, z ujaŭnymi siabrami hamoniš. Nie viedaješ, jaki ŭžo dzień ci hod. A tut — hrukat u šybu i na fonie ciemry, što nasoŭvajecca ź lesu, hałava dziadzi Vici, jakoha ty ŭ dziacinstvie na kožnuju Radaŭnicu bačyŭ. Usracca možna. Ale ja strymaŭ.
24 kasčtryčnika
Žyćcio ŭ vioscy — heta siadzieć a šostaj ranicy na sinim taburecie ŭ ciomnym pakoi i słuchać kłasičnuju muzyku pa radyjo.
24 kastryčnika
Minsk miły. Tolki dvorniku Kupałaŭskaha pieradajcie, kab nie łajdačyŭ. Ci cydulku niachaj piša, što chvareje. Chacia, jak kazała Maryja Iosifaŭna, teatralnaja akanomka, što heta za mužyk, kali z tempieraturaj 38 nie moža vyjsci na pracu.
24 kastryčnika
Vahaŭsia, što kupić: novyja škarpetki ci novy «Dziejasłoŭ». Kali padumać, staryja škarpetki — nie takija ŭžo i dziravyja.
26 kastryčnika
Šeść dzion tamu budavaŭ ja dryvotniu pad daždžom. «Ja ž nikoli nie chvareju», — padumaŭ ja i zachvareŭ. Usie hetyja šeść dzion pralažaŭ z tempieraturaj 38.8, jakaja nie źbivałasia. Nu, jak pralažaŭ? Pasadziŭ malinu, źjeździŭ u Minsk, pieradaŭ babuli Varvaru. Učora viarnuŭsia ŭ Prudok, loh i padumaŭ, što mohuć pryjści kandaryki. Ci chandaryki. Jany, musić, svajaki miž saboju. Pryjduć, a ja ŭvieś taki niepadrychtavany. U chacie nie prybraŭ. Testamient nie skłaŭ. Kudy ŭcisnuć słova «anihadki» na nadmahilnaj plicie, nie prydumaŭ.
Pračnuŭsia a šostaj — 36.6. Pasłuchaŭ radyjo — 36.6. Schadziŭ pa małako — 36.6. Ci to skłaści testamient, ci to dryvotniu dalej budavać. Ci to da śmierci rychtavacca, ci to da žyćcia.
Vieračka źjeła sała ŭ pastcy. Tut dva vyjści: kot ci jadziernaja bomba.
26 kastryčnika
Siońnia ž praz pradaŭčychu pušču plotku pa vioscy, što Pisaka šukaje Kata.
29 kastryčnika
Pryvitańnie! Ja amal narmalizavaŭsia. Tolki levaje vucha nie prykručvajecca na miesca. A tak — narmalna.
Zamiest dadatku: vybary ŭ Prudku
Kali Śviatłana Aleksijevič atrymała Nobieleŭskuju premiju, my z maci narezali buterbrodaŭ i sieli hladzieć internetaŭskuju preskanfierencyju. Ale nobieleŭskaja łaŭreatka pačała raskazvać pra Łukašenku niespadzieŭki. Maci nie vytryvała i vyjšła z pakoja. Jana spužałasia słuchać «zabaronienaje».
U Prudku i susiednich Aŭciukach ja nie znajšoŭ nivodnaj babci, u jakoj nie było b standartnaha naboru vysnovaŭ. Pieršaja: Łukašenka — charošy čałaviek. Druhaja: čynoŭniki ŭsich uzroŭniaŭ — kryvapiŭcy. Treciaja: Łukašenka jeździć i vučyć usich čynoŭnikaŭ pracavać, ale jon adzin i nie paśpiavaje ŭsio ŭhledzieć. I piataja: kali b usie słuchalisia prezidenta i rabili toje, što jon skaža, my b daŭno žyli lepiej za amierykancaŭ.
Praz kožnyja piać chvilin babuli pačynali chvalavacca, što ich pasadziać za takija razmovy. I sami siabie suciašali:
– Niachaj sadziać! Mnie ŭsio roŭna chutka pamirać.
Ja dyk nie bačyŭ, za što ich možna pasadzić. Tam chiba što hramatu vypisać za viernaść režymu.
Sioleta apazicyja zaklikała bajkatavać vybary. Ja siadzieŭ u svaim Prudku i dumaŭ: kaho jana zaklikaje? Babu Volhu, jakaja pobač ź Dzievaj Maryjaj paviesiła partrecik Łukašenki z haziety i vyšyvaje kryžykam na jaho ručniknabožnik?
Vy što — suprać?!!
Kali jašče tolki źbirali podpisy za kandydataŭ, ja, uvieś pamiaty i niepryčasany, vybieh u kramu. Dumaju, kuplu chucieńka chleba, nichto i nie pabačyć. Kali b viedaŭ, što patraplu ŭ historyju, apranuŭ by pinžak u drobnuju pałosku, jaki źbiraje pył u šafie.
Pad brylom kramy moj ruch spyniła žančynka.
— Chto taki? Čyj budzieš? Zarehistravany tut? Pašpart z saboj?
U Miensku ja zvyčajna nasiŭ z saboju pašpart: to milicyjanty ŭ mietro patrabavali (asabliva kali ja pracavaŭ nočču za kampjutaram i vyhladaŭ apaśla nie jak siaredniestatystyčny mienčuk), to jašče jakaja nahoda mahła zdarycca. Adnak u vioscy zvyčka chadzić paŭsiul z pašpartam ścierłasia.
— To ničoha. U sielsaviecie pierapišu. Raśpišysia tut.
Vy ŭjaŭlajecie — jana navat nie zapytała, ci maju ja achvotu padtrymać jaje kandydata Łukašenku? U jaje hałavie z farbavanaj pryčoskaj naviersie navat nie ŭźnikła dumka, što ja mahu nie zachacieć addać podpis za jaho! Nie, ja nie źjaŭlajusia aktyŭnym apazicyjanieram. Ale ž heta naturalna, kali ludzi majuć roznyja mierkavańni, kali padtrymlivajuć roznych kandydataŭ. Heta asnovy pluralistyčnaha hramadstva. Ale pra što ja kažu — my ž pad brylom prudkaŭskoj kramy! Tut nie moža navat dumka ŭźniknuć: padpisacca ci nie padpisacca. Zvyčajnaja pracedura. Usie padpisvajucca. Treba jak usie.
A ja admoviŭsia.
– Vy što — suprać?!!
Mnie ažno papłachieła ad toj intanacyi. Dahetul viečaram bajusia, što saśniu nočču epizod pad brylom.
I jano na mianie (ujaŭlajecie?) padziejničała:
– Nie, nie suprać…. Čamu adrazu suprać…
Ja tolki šeść miesiacaŭ pražyŭ u vioscy paśla piatnaccacihadovaha staličnaha žyćcia, i ŭžo hatovy byŭ zdacca. Vojvojvoj, dumaju, ničoha ž sabie! Ale znajšoŭ što skazać ciotačcy pra jejnyja vybary. My navat trochu paspračalisia, jaje heta vybary ci maje.
I naŭzdahon ja pačuŭ samaje niečakanaje, na što dahetul nie mahu prydumać adkazu:
– Vy što — i ŭ Boha nie vierycie?
Heta XXI stahodździe. 62 hady tamu pamior Stalin. A baba Vola ŭ Aŭciukach viešaje partret Łukašenki la Dzievy Maryi. A prudkaŭskaja ciotka vykryvaje maju niavieru ŭ Boha praź niavieru ŭ vybary prezidenta. A ŭ Miensku apazicyjnyja lidary zaklikajuć da bajkotu…
Treba jak usie
Maci, kali daviedałasia, što ja jašče vahajusia, ci budu hałasavać uvohule, «zabožkała»:
– Ty što?! Ty ž u vioscy žyvieš! Heta ŭ horadzie nie prahałasavaŭ — i nichto nie daviedajecca. A tut usie viedać buduć. Treba jak usie. Niamožna vyradkam być.
I chto skazaŭ, što biełarusy — chutaranie, što my nie možam vystupać adzinym arhanizmam? Jašče jak možam! Žyć jak usie — našaje śviatoje ŭmieńnie.
– Mama, — kažu, — a što takoje strašnaje zdarycca, kali ty voźmieš i nie prahałasuješ?
– Aj, Andrej, jak ja ŭ vočy ludziam hladzieć budu? Što jany pra mianie padumajuć? A kali daviedku jakuju ŭziać — chto jaje mnie daść? My ŭsio roŭna ničoha źmianić nie zmožam. I chto skazaŭ, što budzie lepš z novym prezidentam?! Nie dury mnie hałavu — treba rabić, jak rabili i jak robiać usie.
Biełaruski dzen
My pojdziem i prahałasujem, bo ŭ listapadzie brykiet vypisvać, bo pazyka za elektryčnaść praz novuju kanapu ŭ kredyt, bo Prypiać štohod padbirajecca da ŭčastka, i niamožna ŭžo, kab chata tak blizka stajała la raki. Nie prahałasuješ, stanieš voraham — i ŭsie hetyja chiby pačnuć mulać voka sielsavietu. I ŭsie hetyja raniejšyja damoŭlenaści anulujucca. A kali chto jašče pracuje, to buduć prablemy i na pracy. Nam jość šmat čaho bajacca. Nie tolki vajny i źmienaŭ.
Łukašenka nie zaminaje biełaruskamu dzenu — siadzieć na ŭskrajku suśvietu i nazirać, jak usio vakoł źmianiajecca i jak ničoha nie źmianiajecca ŭdoma. My zachraśli ŭ hetym stanie. Paśla karotkich chistańniaŭ dzievianostych hety dzen narešcie iznoŭ ustalavaŭsia.
Virusnyja Dziadzi Vici
Bo luboj źjavie znachodziacca tłumačeńni ŭ historyi. I, kab zrazumieć sutnaść, treba sprabavać hladzieć na ŭsie chiby pafiłasofsku.
Hetak ža ja nie chaču zapeŭnić u biazvychadnaści. Bo siońnia pryjazdžaŭ da mianie traktaryst dziadzia Vicia i vykazvaŭ svaju niazhodu z tym, što bačyć navokał. Jon nie pje, šmat pracuje i maje aŭtarytet siarod viaskoŭcaŭ. Akramia taho, stavić łahičnyja pytańni i robić prostyja i takija ž łahičnyja vysnovy. I ŭ susiednich Aŭciukach jość taki samy dziadzia Vicia. I hetyja dziadzi Vici — pa ŭsioj Biełarusi — padobnyja na virusy, jakija musiać złamać sistemu. U niejkaj budučyni nas čakajuć źmieny.
A moža, heta tolki maje mroi, majo biełaruskaje čakańnie, što ŭsio samo źmienicca. Bo ja taksama trochi second hand.
Praciah (spadziajomsia) budzie. Drukujecca skaročana. Poŭnaja viersija — na sajcie NN.BY. Absalutna poŭnaja — u fejsbuku Horvata.
Čytajcie taksama:
32-hadovy minčuk pierajechaŭ žyć u dziedavu chatu ŭ hłuchim Paleśsi. Dziońnik + foty
Jak pieražyŭ leta minčuk, jaki pierajechaŭ u dziedavu chatu na Paleśsi? «Karovu treba zavieści. Ci žonku». DziońnikAndrusia Horvata. Častka 2
