Nie viedajuć mihranty, kudy im biehčy.
Durni, ščemiacca ŭ hetuju «pylnuju Jeŭropu» zamiest taho, kab raźmiaścicca ŭ kvitniejučych ahraharadkach krainy, padobnaj da Šviejcaryi.
I ŭ Rasiju, «ščodruju dušu», nie prosiacca.
Zdavałasia b, nie prosiacca — i radujciesia.
Ale ž kolki ŭsiaho havorać i pišuć u nas pra tych mihrantaŭ. «Heta kaniec Jeŭropy», «Jeŭropa zdureła», «u Jeŭropie kryzis», «u Jeŭropie chaos». Aha, kryzis i chaos. Ale pačytaješ ukantakcik i fejsbučak — akazvajecca, dočki tych samych našych pisak i bałabonaŭ tam vučacca, u toj zahniłaj Jeŭropie.
Čamu pisaki pišuć, jasna — kab stvaryć uražańnie, što ŭ Jeŭropie ŭsio pahana, što tam horš, čym u nas. Heta tam «razvał marali». Heta tam «nichto ab prostym narodzie nie dumaje», heta tam «u ludziej nichto nie pytajecca».
Ale sapraŭdy, čamu Jeŭropa prymaje tych siryjcaŭ? Čamu nie «pastavić kulamioty na miažy», jak rekamiendujuć našy «analityki»?
Ja pahavaryŭ pra mihrantaŭ z adnoj francužankaj, u žyłach jakoj ciače i biełaruskaja kroŭ, jaje dzied u svoj čas volaju losu znajšoŭ prytułak u Francyi.
Pa-pieršaje, skazała jana, hladzicie, kolki Francyja vyjhrała ad taho, što prymała imihrantaŭ: Šahał, Zinedzin Zidan. Heta ludzi, jakija stvaryli dla Francyi kałasalnaje bahaćcie, jakija jaje prasłavili.
Naš vopyt vučyć, što ludzi ź inšych krain pryvoziać z saboj svoj kapitał, pieradusim intelektualny kapitał.
Pa-druhoje, kaža jana, vy hladzicie na situacyju sa svajoj zvanicy. Vy pastaŭleny na miažu nacyjanalnaj anihilacyi, u vas pa-biełarusku nie havoryć ni adzin ministr, ni adzin hienierał. A my, kaža jana, nie baimsia. My — i nie tolki my, francuzy, ale i datčanie, šviedy, usie małyja i vialikija nacyi Jeŭropy, — nastolki pryviazanyja da svajoj movy i kultury, nastolki šanujem svajo, što my viedajem: praz adno-dva ci maksimum try pakaleńni i tyja mihranty zahavorać na našaj movie i piarojmuć našy tradycyi.
Pa-treciaje, našy krainy sami ŭ svoj čas, u 1970-ja, pryniali rašeńnie adkryć kraniki imihracyi, bo była patrebnaja pracoŭnaja siła.
Novyja imihranty, choć jość i vyklučeńni, ale heta taksama pracoŭnyja ruki. Zachočuć žyć — buduć rabić.
Pa-čaćviortaje, chvala mihracyi dla nas nie pieršaja. Było šmat biežancaŭ u čas Druhoj suśvietnaj. Paśla byli chvali imihracyi z Ałžyra, kali jon dasiahnuŭ niezaležnaści. Z Vjetnama, kali tam pieramahli kamunisty. Z SSSR paśla pierabudovy. Z Bośnii, kali tam išła vajna ŭ 1990-ja. My z vopytu viedajem, što, urešcie, usio stabilizujecca. Chtości ź ich vierniecca dachaty, kali tam skončycca kanflikt. Chtości asiadzie ŭ nas.
Dla nas imihracyja — heta pytańnie «jak i kolki ich prymać», a nie pytańnie, «prymać ci nie prymać» uvohule.
Pa-piataje, kaža jana, ja ŭžo 30 hadoŭ čuju pra «zasille čornych», pra toje, što «isłamskaje mora zalije Jeŭropu». Ale jašče niama ni adnoj krainy Jeŭropy, dzie b musulmanie ŭtvaryli palityčnuju partyju, jakaja b adoleła ŭmoŭny piacipracentavy barjer. Tak, u asobnych krainach — Francyi, Hiermanii — prablema «imihranckich kvartałaŭ», «čornych hieta» isnuje, ale jana advieku isnuje i ŭ ZŠA. Tym nie mienš asnoŭnaja masa prybyšoŭ taki ŭrastaje ŭ jeŭrapiejskaje hramadstva i prymaje jeŭrapiejski ład žyćcia.
Pa-šostaje, my kirujemsia pravam, i heta śviatoje. U Siryi vajna, a ŭ Erytrei — dyktatura, nie raŭnia vašaj, biełaruskaj.
My možam departavać cyhana nazad u Rumyniju. Ale kudy departavać siryjca? Tam vajna, my nie možam vyhnać čałavieka pad kuli.
Pa-siomaje, jość fundamientalnaje! Heta spahada, humanizm.
Kali čałaviek prosić ratunku, treba jaho nakarmić i napaić, a tady ŭžo raźbiracca. Tamu papa Francišak i paprasiŭ katalikoŭ pryniać siemji ŭciekačoŭ. Tamu i Valensa zastupiŭsia.
«Karaciej, nie pieražyvajcie vy tak za nas, pieražyvajcie za siabie», — davoli rezka skazała jana.
I, vy viedajecie, ja ź joj zhodny.
