Viera Čujko pamierła paśla praciahłaj i ciažkaj chvaroby. Jana była addanaj aktyvistkaj BNF pačatku 90-ch hadoŭ i ŭdzielnicaj inicyjatyŭnaj hrupy pa zboru podpisaŭ za referendum ab daterminovych vybarach u Viarchoŭny Saviet u 1992 hodzie, siabroŭkaj Sojmu BNF, adnoj z zasnavalnicaŭ Mižnarodnaha hramadzkaha abjadnańnia «Biełaruskaja perspektyva».
Pra svaju siabroŭku i paplečnicu Radyjo Svaboda raspaviała hramadzkaja dziajačka, mastactvaznaŭca Valancina Tryhubovič.
«Havaryć mnie siońnia ciažka pra Vieru Andrejeŭnu. Jaje adychod čakaŭsia, bo jana vielmi ciažka i doŭha chvareła. Ale heta taki śvietły i značny dla mianie čałaviek, što pieražyć heta ciažka.
Jana była vielmi ścipłym čałaviekam. Naradziłasia ŭ Miensku, i dziacinstva jaje prajšło ŭ Trajeckim pradmieści. Jana lubiła časam tudy schadzić i pakazać nam: «Voś hetaje vakno, ź jakoha ja bačyła zimu i leta. Asabliva, kali chvareła, zaŭždy siadzieła pry vaknie». Hetaje vakno vychodziła na siońniašni Muzej pryrody. Jaje baćki pryjechali z Rasiei jak śpiecyjalisty adbudoŭvać Biełaruś paśla vajny. Svajaki jaje zastalisia ŭ Rasiei. Ale tut jana stała dušoj i sercam biełaruskaju.
My ź joju paznajomilisia ŭ kancy 80-ch, kali pačalisia aktyŭnyja hramadzkija ruchi i stvaraŭsia Biełaruski narodny front. U Sojmie Biełaruskaha narodnaha frontu, jak pamiatajuć našyja starejšyja kalehi, było vielmi niašmat žančyn. Na palcach adnoj ruki možna było pieraličyć, i my ź Vieraj Andrejeŭnaj jak raz byli siarod ich. Nam nie było času niejak pamiž saboj kamunikavać, my byli ŭvieś čas zaniatyja inšymi kłopatami. Ale bačyli i viedali adna adnu.
Razam my pracavali i z deputatami apazacyi ŭ Viarchoŭnym Saviecie. Sami deputaty — heta viaršynia ajśbierha, a za kožnaj spravaj stajała vialikaja kamanda adnadumcaŭ, pamočnikaŭ, prafesyjanałaŭ, hramadzkich aktyvistaŭ. I jak raz tut my ź joju paznajomilisia bližej. Potym, kali stvarałasia mižnarodnaja hramadzkaja arhanizacyja «Biełaruskaja perspektyva», my ź Vieraj Andrejeŭnaj byli siarod inicyjataraŭ i aktyvistaŭ. Razam zmahalisia da kanca za toje, kab hetaja arhanizacyja lehalna isnavała, mieła ŭsie pravy ŭ ministerstvie justycyi, pisali šmat papieraŭ.
Jana vałodała takoj zdolnaściu — schoplivać sutnaść spravy, što nia tak časta byvaje navat u mužčynaŭ-aktyvistaŭ. Była vielmi dakładnaja ŭ pracy, u farmuloŭkach. Usio ž kandydat chimičnych navuk, pryvykła mieć spravu z dakładnymi vieličyniami. U BNF jana pryjšła razam ź vialikaj hrupaj navukoŭcaŭ Akademii navuk. Zhadaju chacia b Juryja Chadyku, jaki byŭ niefarmalnym lidaram hetaj hrupy akademičnych supracoŭnikaŭ. Hetuju navukovuju dakładnaść i žadańnie ŭsio zrabić jak naležyć Viera Andrejeŭna praniesła praz usiu svaju hramadzkuju dziejnaść.
Kali pa voli losu i abstavinaŭ my ź joju adyšli ad aktyŭnaha hramadzkaha žyćcia, to tut ŭžo zrabilisia sardečnymi siabroŭkami. Mahli hadzinami siadzieć u skajpie, abmiarkoŭvać tyja ci inšyja padziei, dzialicca svaimi ŭražańniami. Hetaje našaje siabroŭstva praciahvałasia da apošnich dzion. Litaralna paru dzion tamu, kali my bačylisia, to sprabavali havaryć navat pra vybarčuju kampaniju, jakaja idzie ŭ Biełarusi i ŭ ZŠA. I razmova našaja datyčyłasia taho zakonaprajektu, jaki nie paśpieli pryniać u časy isnavańnia Viarchoŭnaha Savietu 12-ha sklikańnia. Asobnyja pałažeńni taho zakonaprajektu aktualnyja da siońniašnich dzion.
Čałaviek stajaŭ na parozie adychodu ŭ viečnaść, ale ŭvieś jaje kłopat byŭ pra toje, jak žyvie kraina, jak žyviem my, što možna zrabić lepš. Heta mianie ŭ joj uražvała ŭsio žyćcio.. Jana zmahałasia sa svajoj ciažkaj nievylečnaj chvarobaj, ale ŭvieś kłopat jaje byŭ pra Biełaruś. A sama jana etničnaja ruskaja. Ale jana zmahałasia za Biełaruś macniej, čym niekatoryja biełarusy.
Jana ŭmieła stavić metu pierad saboju i jaje dasiahać. Užo ŭ davoli stałym vieku joj zachaciełasia nabyć mašynu, kab padarožničać, bo ŭ maładyja hady jana była vielmi aktyŭnaj turystkaj. I jana kupiła mašynu, atrymała pravy i abjechała na hetaj mašynie paŭ Biełarusi. Brała z saboju i znajomych ź dziećmi, i siabroŭ. Dla jaje ščaście było padarožničać, i hetuju radaść padzialać ź ludźmi, jakija joj blizkija».
