21-hadovy Jan amal hod vajuje va Ukrainie. U Minsku jon byŭ hramadskim aktyvistam, a taksama fanatam futbolnaha kłuba «Partyzan». My adšukali bajca ŭ Kijevie, kudy jon pryjechaŭ na karotkačasovy adpačynak ź Piaskoŭ.
«Naša Niva»: Janie, raskažy krychu pra siabie.
Jan: Ja ź Minska, mnie 21 hod. Ja pryjechaŭ na Majdan jašče tady, kali adbyłosia zabojstva Michaiła Žyźnieŭskaha. Ciapier ja zmahajusia ŭ bataljonie DUK «Pravy siektar».
«NN»: Čamu ty pajechaŭ va Ukrainu?
Jan: Bo ja chacieŭ zaśpieć toj čas, kali Ukraina pačała skidać kajdany Kramla. U sakaviku płanavaŭ viarnucca dachaty, ale ŭ toj čas u Krymie źjavilisia baradatyja čačenskija «samaabaroncy». Ja zrazumieŭ, da čaho heta ŭsio idzie. Ja byŭ u «Pravym siektary» na Majdanie. Heta była adzinaja siła, jakaja akazvała supraciŭ, jakaja nie hrała ni pad čyju dudku. Jany nie majuć zacikaŭlenaści ŭ hrošach ci partfielach.
«NN»: Nakolki ja viedaju, to ty antyfašyst, «lavak», a tut traplaješ u bataljon «Pravaha siektaru».
Jan: Kali ja pažyŭ va Ukrainie, to spakajniej staŭlusia da ŭsialakich jarłykoŭ — levyja, pravyja, centralnyja, antyfašysty, fašysty. Ja — nacyjanalist. Dla mianie nacyjanalizm — heta prava być roŭnymi siarod roŭnych na hetaj ziamli. Dla mianie Jeŭropa — heta adna vioska. Biełaruś — heta adna chata, Ukraina — inšaja. Kali ŭ susieda biada, to nielha być abyjakavym. Siońnia na ŭschodzie Ukrainy vyrašajecca hieapalityčny los usioj Jeŭropy. Prablema susieda — naša prablema.
«NN»: U ciabie na formie bieł-čyrvona-bieły ściah. Tabie važna vajavać pad im?
Jan: Kaniečnie, hetkim čynam ja pakazvaŭ, što ŭ Biełarusi daloka nie ŭsie vatniki. Jość u bataljonie jašče niekalki biełarusaŭ, ja nie skažu, što ich šmat. My nie jechali hrupaj, kožny pryjechaŭ sam. U kožnaha svoj šlach u bataljon.
«NN»: Kali ty trapiŭ niepasredna ŭ bajavyja dziejańni?
Jan: U žniŭni. U Aŭdziejeŭcy. Paśla vyzvaleńnia horada dapamahali mirnamu nasielnictvu, trymali tam błokpost z boku Spartaka, jaki naležaŭ sieparatystam. Aŭtamatny boj niepasredna ja ŭžo bačyŭ u Piaskach, heta try kiłamietry da danieckaha aeraporta. Vychodzili raźviedačna-dyviersijnyja hrupy ad ich, navat byli sproby šturmu. My trymajem abaronu z kulamiotami, jakija nam vykapali vałanciory Zakarpaćcia, časoŭ Druhoj suśvietnaj vajny. Jość minamioty 1943 hoda. Lubaja suśvietnaja dziaržava prosta śmiajałasia b z našaha ŭzbrajeńnia. Pryjazdžali amierykanskija śpiecyjalisty, jany dzivilisia, jak chłopcy, jakija nikoli nie słužyli ŭ armii, zdolnyja sami raźbirać i źbirać za dva dni zienitnuju ŭstanoŭku.
«NN»: U ciabie taksama chutka atrymlivajecca vučycca?
Ja: Kali kazać pra aŭtamaty, to ja mieŭ ź imi spravu jašče ŭ Biełarusi. Byŭ taki patryjatyčny łahier «Dobleść» dla ciažkich padletkaŭ na bazie vajskovaj častki 3214. Navat sam Paŭlučenka vystupaŭ pierad nami. Ja, praŭda, tady nie viedaŭ, chto heta taki.
«NN»: Jak baćki staviacca da tvajho vybaru?
Jan: Maci telefanuje čas ad času. Chvalujecca, kaniečnie. Kaža, kab jechaŭ damoŭ. Ale ž jana razumieje, što viartacca ŭžo niemahčyma. Śpiecsłužby prychodzili da mianie dadomu, jany viedajuć, chto ja taki, što rablu va Ukrainie. Ja i nie źbirajusia chavacca. Ja nie złačynca. Ja nie vajuju za hrošy. Ciapier chaču atrymać hramadzianstva Ukrainy, kab u Biełarusi ŭ mianie nie było prablem.
«NN»: Jakija tvaje abaviazki ŭ bataljonie?
Ja: Padčas apieracyj ja kulamiotčyk. U mianie RPK, to bok ručny kulamiot Kałašnikava. Ja druhi numar kulamiotčykaŭ, prykryvaju kamandzira. Ja stralaŭ i z RPH, i minamiota. Ludzi mianiajucca, bo časta nie chapaje kadraŭ.
«NN»: Strach adčuvaješ?
Jan: Kaniečnie, kali ty jaho nie adčuvaješ, to ty ci durny, ci miortvy. Ja ŭvieś čas kancentrujusia na kamandach kamandzira i svaim pierymietry, jaki ja mušu prykryvać. Uvieś čas vajuje tolki artyleryja. Vielmi redka byvajuć aŭtamatnyja ci tankavyja bai. Na baku bajevikoŭ pracujuć rasijskija śpiecyjalisty, rehularnaja rasijskaja armija.
«NN»: Va ŭkraincaŭ jość šaniec spynić bajevikoŭ?
Jan: Kali b nie było, to mianie b nie było ŭ bataljonie. Va Ukrainie jość ludzi, jość zbroja, jakoj chapaje, kab spynić bajevikoŭ. Tolki voś časam uźnikaje pytańnie: čamu heta nie robicca?..
«NN»: Ty siabie bačyš u budučyni vajskoŭcam?
Jan: Nienienie. U mianie niechta byŭ spytaŭsia, a kali my tut skončym, to pajedziem u Biełaruś, Baćku skidvać? Ja kažu: paśla taho, što ja pieražyŭ tut, malu Boha, kab bolš nikoli nie ŭziać u ruki zbroju.
Kali ja žyŭ u Biełarusi, to zachaplaŭsia ETA i IRA, jakija viali ŭzbrojeny supraciŭ, ja dumaŭ, što tak treba dziejničać i ŭ Biełarusi. Ciapier ža liču, što ludzi, u jakich padobnyja dumki, majuć ci psichałahičnyja prablemy, ci ŭ rozumie. Samaje horšaje dla Biełarusi budzie toje, kali tam adbudziecca takaja ž revalucyja, jak va Ukrainie, z takoj kolkaściu achviar. Mnie zdajecca, što Rasija pasprabuje skinuć Łukašenku, bo ciapier jon im niavyhadny, bo pracuje nie ŭ intaresach Kramla.
«NN»: Pra što ciapier maryš?
Jan: Mnie prosta chočacca, kab heta chutčej skončyłasia. A Ukraina była svabodnaj i niezaležnaj dziaržavaj, prykładam inšym narodam.
