Kniha «Arlen Kaškurevič» ź sieryi «Słavutyja mastaki Biełarusi» była pradstaŭlenaja ŭ Nacyjanalnym mastackim muziei 14 studzienia. Razam z prezientacyjaj adbyłosia adkryćcio vystavy paštovak, što Arlen Michajłavič na praciahu 40 hod rassyłaŭ siabram i kaleham.
Na paštoŭkach možna pabačyć piersanaža Pjero i afaryzmy na łatyni. Paštoŭki vykananyja ŭ technicy linahraviury (hraviravańnie pa linoleumie). «Ab imo pectore» ŭ pierakładzie z łaciny značyć «Ad usioj dušy».
«Naša Niva» raspytała syna Arlena Michajłaviča, mastaka i muzyku Todara Kaškureviča, pra paštoŭki i ich značeńnie.
«Heta stała tradycyjaj dla minčukoŭ i nie tolki. Heta była inicyjatyva Arlena Michajłaviča, jon bieź pierapynku 40 hadoŭ kožny hod viartaŭ łacinskuju movu i peŭny jeŭrapiejski šarm u haradskuju kulturu Biełarusi i ŭ asiarodździe biełaruskaj intelihiencyi», — kaža Todar.
Arlen Kaškurevič. Fota z asabistaha archiva Todara Kaškureviča.
U vybary mienavita techniki linahraviury Todar nie raić šukać patajemny sens. Linahraviura — prosta vybar mastaka, technika, peŭnaja ŭmoŭnaść i stylistyka.
«Reč u tym, što niekatoryja ŭsprymajuć heta jak chobi albo zabaŭku Arlena Michajłaviča. A na samoj spravie heta była akcyja kulturałahičnaha značeńnia, — tłumačyć Todar. Usio ž taki biełaruskaja, minskaja intelihiencyja — heta savieckija ludzi. Bykaŭ, Adamovič, Bryl, toj ža Karatkievič… Arlen Michajłavič viartaŭ, naviazvaŭ, aktualizavaŭ jeŭrapiejski kštałt našaj kultury. Heta viartańnie łacinskaj movy, heta jeŭrapiejskija vobrazy».
«Jon trymaŭ u tonusie tvorčuju intelihiencyju, kab nie rassłablalisia, nahadvaŭ hadami pra kštałty stylu».
Sam Todar taksama vałodaje technikaj linahraviury, ale nie hatovy kazać pra toje, ci praciahnie tradycyju.
Pa słovach Todara Kaškureviča, mastactvaznaŭcy Biełarusi «davoli płoskija ludzi». Nichto nie zaŭvažyŭ, što jon stvaryŭ jeŭrapiejski kantekst dla biełaruskaj litaratury: «Da jaho Biełaruś u ilustracyjach usprymałasia praz takich dziadziek śmiešnych z vusami, kali histaryčnaja tema — faktura staražytnaruskich «viciaziaŭ» z peŭnaj atrybutykaj… A mienavita ŭ 60-ch hadach było revalucyjnym toje, što Arlen Kaškurevič uvioŭ zachodniejeŭrapiejskuju fakturu ŭ kantekście biełaruskaj litaratury».
«Trypcich», apošniaja rabota Arlena Kaškureviča. Fota z asabistaha archiva Todara Kaškureviča.
Tvory Karatkieviča dy «Pieśnia pra zubra» Husoŭskaha zajmieli jeŭrapiejski kantekst nie tolki sensavy, ale i vizualny ź ilustracyjami Arlena Kaškureviča ŭ ich vydańniach, śćviardžaje Todar. Jeŭrapiejski kantekst jon nadaŭ nie tolki histaryčnaj, ale i «suvoraj» litaratury nakštałt knih Bykava, Adamoviča, dzie Arlen Kaškurevič praciahnuŭ tradycyi niamieckaha ekspresijanizmu, ale na biełaruskaj hlebie i faktury. Jaho fiłasofska-mastackaja interpretacyja da «Faŭsta» Hiote ličacca ŭ śviecie adnym ź lepšych ilustravańniaŭ hetaha tvoru.
«Ci zapatrabavanaje jaho mastactva? Razumiejecie, zapatrabavanaść mastactva zaklučajecca ŭ markietynhavych schiemach, a Arlen Michajłavič byŭ vielmi suvory mastak. A ludziam chočacca sałodkaha, pieražyvać niejkija trahičnyja rečy, fiłasofskija, ludziam čaściej za ŭsio nie chočacca», — dadaje Todar Kaškurevič.
Arlen Kaškurevič pracavaŭ u stankovaj hraficy, afarmlaŭ knihi. Prafiesar-vizitatar EHU. Łaŭreat dziasiatkaŭ mižnarodnych i nacyjanalnych premij za knižnaje afarmleńnie. Narodny mastak Biełarusi. Łaŭreat Dziaržaŭnaj premii Biełarusi. Zasłužany dziejač mastactvaŭ Respubliki Biełaruś. Pamior u 2013 hodzie, na 84-m hodzie žyćcia.
Todar Kaškurevič — mastak, etnakulturołah, muzyka i viadomy majstar pa vyrabie dudaŭ. Adzin z pačynalnikaŭ sučasnaha dudarskaha ruchu. Adzin z zasnavalnikaŭ centra etnakasmałohii «Kryŭja». Hałoŭny redaktar almanacha «Druvis».
