Azonavyja dzirki, jakija pieryjadyčna źjaŭlajucca nad terytoryjaj Biełarusi, nievialikija pa pamiery i ŭ asieńnie-zimovy pieryjad nie ŭjaŭlajuć niebiaśpieki. Ab hetym raskazaŭ siońnia žurnalistam dyrektar Nacyjanalnaha navukova-daśledčaha centra manitorynhu azonaśfiery Leanid Turyšaŭ.
«Toje, što navukoŭcy nazyvajuć azonavaj dzirkaj, - hłabalnaje ŭtvareńnie, jakoje isnuje ŭ rajonie Antarktydy viasnoj, dzie taŭščynia azonavaha płasta składaje ŭsiaho 200 adzinak Dobsana pry normie ŭ 300-400. Nad Biełaruśsiu źjaŭlajucca tak zvanyja mini-dzirki — maleńkija dzirki z panižanym utrymańniem azonu ŭ atmaśfiery, jakija mihrujuć nad pavierchniaj ziamli. Praciahłaść ich prykładna 1-2 dni» — rastłumačyŭ śpiecyjalist. Kali takija dzirki źjaŭlajucca ŭ asieńnie-zimovy pieryjad, to heta nie pryčyna dla turboty. Ale ŭ viasnova-letni pieryjad, kali šmat ultrafijaletu, jany mohuć spravakavać pieraapramieńvańnie, asabliva kali pierad hetym išli daždžy, atmaśfiera była čystaj i niama faktaraŭ, jakija asłabili b uździejańnie ultrafijaletu.
Ultrafijaletavaje vypramieńvańnie, nahadvaje navukoviec, moža spravakavać ankałahičnyja zachvorvańni skurnych pakrovaŭ: bazalna-kletkavy, płoskakletkavy rak i miełanomu (złajakasnuju puchlinu). Akramia taho, mišeniami dla ultrafijaletu źjaŭlajucca imunnaja sistema i orhany zroku čałavieka. Pramianiovaja katarakta - adno ź vielmi pašyranych zachvorvańniaŭ. «Nie ŭsie viedajuć, što UF-vypramieńvańnie nie adrazu pryvodzić da niejkaha škodnaha efiektu, akramia pačyrvanieńnia abo apioku skury. Šerah zachvorvańniaŭ majuć vielmi praciahły schavany pieryjad — 15-20 hadoŭ» - akcentuje ŭvahu Leanid Turyšaŭ. Asabliva niebiaśpiečnyja pavyšanyja dozy ultrafijaletu, jakija atrymlivaje čałaviek u dziacinstvie. Kali było niekalki mocnych uździejańniaŭ, až da apioku, to heta z časam moža admoŭna adbicca na zdaroŭi. Mienavita tak pravakujucca bazalna-kletkavy rak i miełanoma. Płoskakletkavy rak zaležyć ad taho, jakuju ahulnuju sumarnuju dozu čałaviek nazapasiŭ za pieryjad žyćcia. Navat kali akuratna zaharać, nie davodzić da apiokaŭ, ale vielmi šmat času znachodzicca na adkrytym soncy, heta taksama moža nanieści škodu, śćviardžaje śpiecyjalist.
Dla maleńkich dziaciej ŭździejańnie ultrafijaletu ŭ pryncypie škodna. Dla darosłych takoje ŭździejańnie trochi adroźnivajecca, u zaležnaści ad hienietyčnaha typu. Śvietłaskuraje ludziam sa śvietłymi vałasam i błakitnymi vačyma ultrafijaletavaje vypramieńvańnie naniasie bolšuju škodu, čym smuhlavym, ź ciamniejšymi vałasami.
Kab abmiežavać škodnaje ŭździejańnie ultrafijaletu, nieabchodna vykonvać niekalki rekamiendacyj: nia zaharać ad 11 da 16 hadzin, vykarystoŭvać kremy, nasić hałaŭnyja ŭbory, nie złoŭžyvać naviedvańniem salaryjaŭ.
Navukoŭcy taksama nastojliva rekamiendujuć uvažliva vybirać soncaachoŭnyja akulary. Lepš abaraniajuć tyja, što vyrableny sa škła. Škło - naturalny pahłynalnik ultrafijaletavaha vypramieńvańnia. Kali akulary zrobleny z płastyka, to jon pavinien źmiaščać admysłovyja dadatki — soniečnyja pratektary (UF-A i UF-B). Kali takich dabavak niama, to efiekt ad našeńnia soncaachoŭnych akularaŭ atrymlivajecca advarotny. Ahulnaja aśvietlenaść stanovicca mienšaj, zrenka voka pašyrajecca, kab kampiensavać niedachop śviatła, i praź jaho pranikaje padvyšanaja kolkaść ultrafijaletu.
«Akramia taho, my rehularna pravodzim vymiareńnie ŭzroŭniu UF-vypramieńvańnia, dadzienyja ab jakich praktyčna štodnia vykładvajucca na sajt razam z prahnozam na bližejšyja sutki, - dadaje Leanid Turyšaŭ. - Paramietr nazyvajecca UF-indeks, značeńni jakoha źmiaščajucca, jak praviła, u škału ad adnaho da dziesiaci. Da 2 - nizkaja, 3-4 - siaredniaje, 5-6 - vysokaje, 7-8 - vielmi vysokaje, bolš za 11 - niebiaśpiečnaja. Płanujučy adpačynak na vychadnyja, možna zajści na naš sajt, pahladzieć ŭzrovień ultrafijaletavaha vypramieńvańnia i skarektavać svoj dzień u adpaviednaści z hetaj infarmacyjaj «.
