Як піша Süddeutsche Zeitung, згодна з новым законапраектам з этыкетак прадуктаў харчавання могуць знікнуць пазначэнні аб выкарыстанні генна-мадыфікаваных раслін, якія ўводзяць шляхам генных нажніц Crispr/Cas — інструмента новай геннай інжынерыі, які дазваляе дакладнае ўмяшанне ў генетычны матэрыял.
З дапамогай такіх нажніц ДНК разразаецца ў пэўным месцы, і даследчыкі могуць выключаць гены ці ўстаўляць новыя ўчасткі на месцы разрэзу.
У адрозненне ад іншых метадаў, у гэтым выпадку вучоныя не выкарыстоўваюць паслядоўнасці генаў чужародных відаў, з якімі нельга скрыжоўваць расліну. Як адзначаюць спецыялісты, гэты метад большы за скрыжоўванне двух відаў, але меншы за праграмаванне новых паслядоўнасцяў генаў.
Згодна з законапраектам, такія метады, як Crispr/Cas, не будуць падпадаць пад дзеянне якіх-небудзь правілаў геннай інжынерыі ЕС, калі атрыманыя ў выніку новыя гатункі таксама маглі быць створаныя з дапамогай такіх метадаў, як скрыжаванне або селекцыя.
Расліны, якія маюць да 20 генетычных мадыфікацый, згодна з праектам, будуць прыраўноўвацца да звычайных раслін.
У тэксце таксама адзначаецца, што дзяржавы — сябры ЕС «не павінны забараняць або абмяжоўваць вывядзенне на рынак генна-мадыфікаваных раслін тыпу 1 і звязаных з імі прадуктаў» з дапамогай «спецыфічных патрабаванняў».
Такое палажэнне зробіць немагчымым увядзенне рэгіянальных забаронаў на вырошчванне такіх раслін.
Як адзначае Süddeutsche Zeitung, у Еўрапейскай камісіі лічаць, што выкарыстанне гэтага інструмента дапаможа ў змаганні са зменамі клімату, які суправаджаецца ўзмацненнем засух і стратаю біяразнастайнасці, а таксама што ён стане адказам на рост насельніцтва і празмерную залежнасць ад імпарту.
У той жа час выданне звяртае ўвагу на тое, што законапраект рэзка крытыкуецца эколагамі, некаторымі асацыяцыямі сельгасвытворцаў і палітыкамі (асабліва зялёнымі). Яны лічаць, што новыя правілы могуць стаць канцом арганічнага земляробства, якому давядзецца абараняцца ад забруджвання з яшчэ большымі намаганнямі.
У выпадку, калі генна-мадыфікаваныя расліны атрымаюць паўсюднае распаўсюджанне на палях, то стане амаль немагчымым прадухіліць траплянне некаторых з іх на суседнія палі фермераў, якія займаюцца арганічнай вытворчасцю.
У той жа час у падтрымку новага законапраекта выступаюць навукоўцы. Так, эксперт па клетачнай біялогіі Інстытута генетыкі раслін і даследаванняў сельскагаспадарчых культур імя Лейбніца Нікалаус фон Вірэн (Nicolaus von Wirén) у інтэрв'ю Süddeutsch Zeitung адзначыў, што горача падтрымлівае прапановы Еўракамісіі, якая сочыць за меркаваннямі вядучых навуковых арганізацый, а менавіта аб тым, што «мадыфікаваныя такім чынам расліны не ўяўляюць павышанай небяспекі для чалавека і прыроды».
На думку спецыяліста, фокус законапраекта Еўракамісіі таксама слушны: павышэнне ўстойлівасці раслін да хваробаў, эфектыўнае выкарыстанне вады і спажыўных рэчываў.
Чакаецца, што Еўрапейская камісія ўнясе канчатковыя прапановы па рэформе заканадаўства ў сферы геннай інжынерыі, якое дзейнічае з 2001 года, у ліпені гэтага года.
Чытайце яшчэ:
