Сябра журы Артур Вакараў уручае прыз Прэміі Міхала Анемпадыстава — «Бронзавы Анёл» — Яне Галушкінай. Фота: Reform.news.
Беларуская дызайнерка Яна Галушкіна стала пераможцай прэміі Міхала Анемпадыстава за вокладку да кнігі «Людзі Лесу / Ludzi Lesu», выдадзенай у 2022 годзе незалежным фотаархівам VEHA. Журы ацаніла вывераную і лаканічную кампазіцыю, пабудаваную на эстэтыцы мінімалізму, праз якую дасягаецца яднанне гісторыі і сучаснасці. Цырымонія ўзнагароджання прайшла ў Варшаве ў аўторак, піша Reform.news.
Гэтаксама вокладка, створаная Янай Галушкінай, атрымала спецыяльную адзнаку тэлеканала «Белсат», партнёра прэміі.
Ініцыятыва VEHA, выдавец вылучанай кнігі «Людзі Лесу / Ludzi Lesu», збірае і каталагізуе лічбавыя копіі фотаздымкаў з сямейных архіваў, што тычацца розных аспектаў грамадскага жыцця ад моманту з’яўлення фатаграфіі і да 1980-х гадоў.
Архіў збіраецца вакол розных тэмаў, «Людзі Лесу» — гэта чацвёртая тэма і чацвёртая кніга архіва. У ёй сабраныя старыя фотаздымкі людзей у прасторы лесу. «Тэма гарманічнага суіснавання чалавека і прыроды, адлюстраваная ў мностве сямейных архіваў, гэта важная частка нашай візуальнай гісторыі», — апісвае выданне анатацыя.
Яна Галушкіна вырашала вельмі складаныя задачы ў прэзентацыі архіва і дасягнула поспеху ў тонкім балансе паміж лічбавай прасторай (архіў VEHA — лічбавы) і прасторай нашай памяці, якую рэпрэзентуюць архіўныя здымкі.
У фатаграфічную выяву аўтарка вокладкі ўвяла плоскасны абстрагаваны малюнак — гэты ход таксама быў адзначаны журы конкурсу. Сучасны шрыфт, колеравая гама, якая адсылае і да вобразу лесу, і да абстрактнай лічбавай прасторы, і адначасова, паводле меркавання прадстаўнікоў архіва VEHA, да колераў школьнага сшытка, — з’яўляюцца тонка прадуманымі элементамі дызайну.
Тлумачэнні, якія даў архіў VEHA пра вокладку сваёй кнігі, адрозніваюцца ад інтэрпрэтацыі членаў журы, але тым больш цікава даведацца пра супадзенне дызайнерскага рашэння і чаканняў замоўцы кнігі:
«Вокладка складаецца з дзвюх частак. Супервокладкі, падобнай да старога школьнага сшытка, які прыносіць успаміны аб паўсядзённым мінулым, які аб’ядноўвае розныя пакаленні. Асноўная вокладка — гэта друк на кардоне фатаграфіі з калекцыі. Гэта выява жанчыны, якая знікае ў канцы кнігі. Камбінацыя гэтых двух прамых аналогій, праз колер, з лісцем і карой дрэва, пагружае нас у тэму калекцыі «Людзі Лесу».
Спецыфіка конкурсу гэтага года заключалася ў невялікай колькасці прац, прапанаваных для разгляду. Дазваляўся ананімны ўдзел у прэміі. «Намагаючыся захаваць адзінства нашай літаратурнай, мастацкай супольнасці, намагаючыся не пераўтварыцца ў эмігранцкі клуб, мы вымушаныя ісці насустрач людзям, якія знаходзяцца ў Беларусі», — пракаментавала рашэнне Таццяна Нядбай. Так, у публічнай прасторы былі агучаны не ўсе імёны аўтараў васьмі вокладак-фіналістаў.
Мінулым годам конкурс не праводзіўся, давялося пераадольваць крызіс эміграцыі, але Беларускі ПЭН «перагрупіраваўся» і абяцае дапрацаваць у тым ліку фінансавую частку конкурсу. Цяпер узнагародай прэміі з’яўляецца бронзавы анёл, і гэта адзіная прэмія ПЭНа, якая мае такі прыгожы артэфакт.
Прэмія за найлепшую кніжную вокладку заснаваная ў 2019 годзе ў памяць пра мастака, дызайнера і паэта Міхала Анемпадыстава.
Узнагарода прысуджаецца беларускаму аўтару або камандзе аўтараў вокладкі. Журы ацэньвае дызайн, паліграфічнае выкананне і адпаведнасць афармлення зместу кнігі.
Папярэдні раз прэмія ўручалася ў 2022 годзе, пераможцам стаў Анатоль Лазар за вокладку да кнігі «НЕрасстраляныя».
