Ilustracyjny zdymak. Fota: Getty Images
U piatnicu 15 sakavika, kali ŭ Rasii pačałosia trochdzionnaje hałasavańnie na prezidenckich vybarach, zjaviłasia videa z vybarčaha ŭčastka ŭ maskoŭskim rajonie Atradnaje. Na im bačna, jak maładaja dziaŭčyna spačatku apuskaje ŭ vybarčuju skryniu svoj biuleteń, a zatym vylivaje ŭ jaje zialonku. Paśla hetaha jana dastaje telefon i sprabuje sfatahrafavać sapsavanuju skryniu, i ŭ hety momant jaje zatrymlivaje palicyjant.
Zatrymanaj akazałasia 20-hadovaja Alina Niaŭmianava. Miarkujučy pa adkrytych danych u internecie, jakija vyvučyła Bi-bi-si, Niaŭmianava pracuje majstram manikiuru i pradaje ŭpryhožańni.
Paźniej «Iźviestija» apublikavali videazapis razmovy ź dziaŭčynaj, na jakim jana staić užo ŭ kajdankach. Dziaŭčyna vyhladaje spałochanaj i na pytańnie ab tym, za što jaje zatrymali, adkazvaje: «Za toje, što abliła zialonkaj… Kudy biuleteni składajuć».
Niaŭmianava raskazvaje, što vylić zialonku ŭ vybarčuju skryniu jaje prymusili ašukancy. «Mnoj manipulavali piać dzion da hetaha», — kaža jana.
Pavodle jaje słoŭ, spačatku joj patelefanavali i pierakanali jaje ŭ tym, što jana stała achviaraj machlaroŭ, jakija nibyta sprabujuć aformić na jaje kredyty. Paśla hetaha tyja, chto telefanavaŭ, prymusili jaje samu ŭziać kredyty, a atrymanyja hrošy pieravieści im praz bankamat, raspaviała jana. Na pytańnie ab tym, kolki hrošaj Nieŭmianava pieraličyła ašukancam, jana koratka adkazvaje, što «piaćsot» — vierahodna, majučy na ŭvazie 500 tysiač rubloŭ.
Paźniej namieśnik staršyni Masharvybarkama Dźmitryj Reut zajaviŭ «RIA Novosti», što ŭsie zalityja zialonkaj biuleteni na ŭčastku ŭ Atradnym (pa jaho słovach, ich było 115) byli padličanyja i ŭličanyja, «nivodzin hołas nie źnik».
Tym nie mienš Butyrski sud Maskvy adpraviŭ Niaŭmianavu ŭ SIZA pa kryminalnaj spravie ab pieraškodzie ažyćciaŭleńniu vybarčych pravoŭ abo pracy vybarčych kamisij, ździejśnienaj hrupaj asob. Pa hetym artykule dziaŭčynie pahražaje da piaci hadoŭ kałonii.
20-hadovuju maskvičku Alinu Nieŭmianavu adpravili ŭ SIZA, paśla taho jak jana vyliła zialonku ŭ vybarčuju skryniu. Pavodle jaje słoŭ, pierad hetym joj niekalki dzion telefanavali ašukancy, jakim jana pieraviała kala paŭmiljona rubloŭ (kadr ź videa, jakoje raspaŭsiudžvałasia ŭ sacsietkach).
«Tak, heta prychilnica Ukrainy. Ablivajcie»
Krychu bolš padrabiazna pra machlarskuju schiemu raskazvaje 27-hadovaja žycharka horada Mazdok u Paŭnočnaj Asiecii (jaje imia ŭ ŚMI nie nazyvajuć). Jaje zatrymali paśla taho, jak jana vyliła jod na stoł z knihami ŭliku hramadzian na vybarčym učastku. Pavodle źviestak telekanała, jaki vykłaŭ videa jaje dopytu, zatrymanaja — žonka ŭdzielnika tak zvanaj «śpiecapieracyi» Rasii va Ukrainie (tak rasijskija ŭłady prymušajuć nazyvać vajnu). Akramia taho, pavodle źviestak ŚMI, dziaŭčyna ciažarnaja.
Jak raskazała sama dziaŭčyna, ašukancy telefanavali joj na praciahu niekalkich dzion pierad vybarami. Joj daviali, što jana moža stracić usie hrošy, i kab hetaha nie adbyłosia, jaje prymusili aformić na siabie kredyty na paŭmiljona rubloŭ (pa inšych dadzienych — na 600 tysiač), a zatym pieravieści hetyja srodki na «biaśpiečny» rachunak — heta značyć afierystam.
Padčas čarhovaj razmovy z «supracoŭnikam upraŭleńnia biaśpieki» dziaŭčyna paviedamiła, što źbirajecca iści hałasavać, paśla čaho ašukancy pierakanali jaje, što na vybarčym učastku buduć «prychilniki Ukrainy», jakija mohuć pasprabavać zavałodać jaje danymi, pierakazvaje jaje słovy telekanał. Kab papiaredzić heta, ašukancy dali joj zadańnie ablić knihu z danymi vybarcaŭ jodam abo zialonkaj.
Pryjšoŭšy na ŭčastak, dziaŭčyna addała svoj pašpart supracoŭnicy, atrymała biuleteń, zajšła ŭ kabinku i tam praciahnuła pierapisvacca z ašukancami. Tyja zapeŭnili jaje, što žančyna, jakoj jana addała pašpart, — «prychilnica Ukrainy», raspaviała jana. «Tak, heta prychilnica Ukrainy. Ablivajcie. Ablivajcie ŭsich», — uspaminaje zatrymanaja ŭkazańni ašukancaŭ.
Ren-TB apublikavaŭ skrynšoty pierapiski, jakuju, pavodle źviestak kanała, zatrymanaja viała z ašukancami, kali znachodziłasia na vybarčym učastku. Ź jaje vynikaje, što ŭ niejki momant jana spytała ŭ afierystaŭ, što rabić, i tyja adkazali: «Zalivajcie stoł. I jaje. Heta jana. Ja jaje paznaŭ pa fota». A potym stali jaje pryśpiešvać: «Chutčej. Čas». Kali dziaŭčyna paskardziłasia im, što «tut inšyja ludzi», to atrymała ad ich ukazańnie: «Usich. Chutčej».
U pierapiscy źmiaščajecca šmat arfahrafičnych pamyłak, ašukancy adpraŭlajuć joj pa niekalki paviedamleńniaŭ adrazu, jakija składajucca pieravažna z adnaho słova, a ŭ kancy pierapiski i zusim pierachodziać na «ty»: «Vylivaj. Uciakaj». Kali dziaŭčyna vyliła jod i pasprabavała źviazacca sa złamyśnikami, tyja pierastali vychodzić na suviaź, a samu jaje adrazu zatrymali.
Ci raspačali suprać jaje kryminalnuju spravu i ci abrali joj niejkuju mieru strymańnia, Bi-bi-si daviedacca nie ŭdałosia. Telekanał Ren-TB pry hetym dapuściŭ, što «nie vyklučana, što ciažarnaja žančyna, uličvajučy zasłuhi jaje muža, moža raźličvać na łasku».
Zialonka i padpały pa ŭsioj Rasii
Ašukancy prymušali rasijan nie tolki vylivać na vybarčych učastkach zialonku, ale i ŭładkoŭvać padpały. Jašče adno videa źniali na ŭčastku ŭ maskoŭskim rajonie Marjina. Na im vidać, jak elehantna apranutaja žančyna stałaha vieku padpalvaje kabinku dla hałasavańnia, a zatym ustaje pobač z ahniom i pačynaje jaho zdymać.
Videa charakterna jašče i tym, što spačatku, miarkujučy pa zapisie, pravaachoŭniki, jakija pryjšli da miesca incydentu, nijak nie reahujuć ni na ahoń, ni na padpalščycu. Niejki čas supracoŭniki palicyi stajać pobač z žančynaj, jakaja zdymaje ahoń na telefon, i taksama zdymajuć ahoń na telefony, nie zvažajučy na piensijanierku. Tolki paśla taho, jak jašče adzin mužčyna, jaki znachodzicca na ŭčastku, kryknuŭ im: «Palicyja, zatrymajcie dziaŭčynu!», tyja spachapilisia i zatrymali piensijanierku. Taja zrabiła sprobu ŭciačy, ale biespaśpiachova.
Na sajcie Lublinskaha suda Maskvy, da jurysdykcyi jakoha adnosicca rajon Marjina, było zarehistravana tolki adno raźbiralnictva ab abrańni miery strymańnia pa kryminalnaj spravie ab pieraškodzie pracy kamisij, pravieryła Bi-bi-si. Pavodle danych na sajcie suda, sprava była ŭzbudžanaja suprać hramadzianki Piatruchinaj T.V. — pryčym, jak i ŭ vypadku z 20-hadovaj Nieŭmianavaj, jakaja vyliła zialonku na ŭčastku, tut śledčyja zaviali spravu ab hrupie asob, niahledziačy na toje, što i Nieŭmianava, i Piatruchina dziejničali ŭ adzinočku.
Lublinski sud nie staŭ adpraŭlać Piatruchinu ŭ SIZA. Śledstva prasiła adpravić jaje pad chatni aryšt, ale i hetaje chadajnictva sud zadavalniać nie staŭ.
U svajoj pastanovie sud adznačyŭ, što Piatruchina nikoli raniej nie pryciahvałasia da kryminalnaj adkaznaści, zjaŭlajecca piensijanierkaj u «starečym uzroście» (pavodle dadzienych ŚMI, žančynie 70 hadoŭ), maje ankałahičnaje zachvorvańnie i maje patrebu ŭ stałym nazirańni ankołahaŭ. Sud taksama ŭličyŭ, što žančyna poŭnaściu pryznała svaju vinu i raskajałasia. Piatruchina na pasiedžańni taksama prasiła sud uličyć, što jana maje namier aktyŭna spryjać rasśledavańniu spravy.
Vydańnie «Miedyjazona» napiaredadni padličyła, što ŭsiaho za čas praviadzieńnia prezidenckich vybaraŭ było jak minimum 44 padobnyja vypadki (majucca na ŭvazie tyja incydenty, na jakija zatrymanych, miarkujučy pa ŭsim, šturchnuli ašukancy) u 29 rehijonach krainy, u tym liku ŭ anieksavanym Rasijaj Krymie.
Samaj maładoj zatrymanaj 13 hadoŭ — jaje zatrymali pry sprobie padpalić abrus na adnym z učastkaŭ u Krasnadary. U vybarčaj kamisii ŭčastka patłumačyli, što dziaŭčynka dziejničała «pa ŭkazcy śpiecsłužbaŭ sumiežnaj dziaržavy».
Samaj pažyłoj — 80. Jaje zatrymali na vybarčym učastku ŭ Čalabinsku pry sprobie padpalić tam fiejervierk, paviedamiŭ miascovy partał 74.Ru. Pa jahonych danych, ašukancy pierakanali žančynu, što jana pavinna «źniščyć vorahaŭ». Suprać žančyny ŭ vyniku nie stali ŭzbudžać kryminalnuju spravu, a skłali na jaje administracyjny pratakoł ab umiašańni ŭ vybary (artykuł 5.69 KaAP RF), pavodle jakoj aštrafavali jaje na dźvie tysiačy rubloŭ.
Prafiesar UrFU Emilija Nosava padčas zatrymańnia. Fota: VE4VED / Telegram
Jašče adnu administracyjnuju spravu zaviali suprać dacenta kafiedry arhaničnaj chimii Uralskaha fiederalnaha ŭniviersiteta, doktara chimičnych navuk Emilii Nosavaj. Jana pryjšła na vybarčy ŭčastak u Jekaciarynburzie z butelkaj zialonki, ale nie paśpieła jaje vylić, bo była zatrymana supracoŭnikami palicyi. Sud aryštavaŭ jaje na 15 sutak pa artykule ab drobnym chulihanstvie. Pa danych miascovych ŚMI, ašukancy vymusili Nosavu pieravieści im kala 15 młn rubloŭ.
U samim univiersitecie Nosavu acharaktaryzavali stanoŭča. «U instytucie, dzie jana vykładaje i zajmajecca navukaj, pra jaje tolki stanoŭčyja vodhuki. Matyvy, jakija zaachvocili žančynu, mahčyma, jakaja stała achviaraj ašukancaŭ, prynieści zialonku na vybarčy ŭčastak, nam nieviadomyja », — paviedamiŭ partału e1.ru pres-sakratar UrFU Dźmitryj Bieniamanski.
Emilija Nosava na pracy. Fota: Emilia Nosova / Ukantakcie
U asnoŭnym na zatrymanych za padobnyja dziejańni na vybarčych učastkach zavodzili spravy pa artykule 141 Kryminalnaha kodeksa (pieraškada ažyćciaŭleńniu vybarčych pravoŭ abo pracy vybarčych kamisij). Pryčym u šerahu vypadkaŭ viadoma, što spravu raspačali mienavita pa druhim punkcie hetaha artykuła, jaki miarkuje, što złačynstva było ŭčyniena hrupaj asob. Mienavita hety punkt praduhledžvaje pakarańnie da piaci hadoŭ pazbaŭleńnia svabody, pieršy punkt hetaha artykuła pakarańnia ŭ vyhladzie pazbaŭleńnia voli nie praduhledžvaje. U šerahu vypadkaŭ punkt artykuła nie ŭdakładniaŭsia.
«Miedyjazona» naličyła jak minimum 31 kryminalnuju spravu, zaviedzienuju pa fakcie padobnych napadaŭ na vybarčych učastkach. Amal usie jany, pavodle źviestak vydańnia, byli zaviedzieny pa artykule 141 KK, adna sprava była ŭzbudžana pa artykule ab chulihanstvie (punkt 2 artykuła 213 KK, da siami hadoŭ pazbaŭleńnia voli).
Jak minimum čatyry čałavieki ŭ vyniku zdareńnia apynulisia ŭ SIZA — akramia žycharki Maskvy Nieŭmianovaj, heta 21-hadovaja pieciarburžanka Alaksandra Karasiova, aryštavanaja za kinuty na hanak škoły kaktejl Mołatava, člen vybarčaj kamisii va Udmurtyi, 43-hadovaja Nadzieja Piniehina, jakaja pasprabavała vylić zialonku ŭ skryniu dla hałasavańnia, a taksama 28-hadovy žychar Chakasii, jaki ŭzarvaŭ na vybarčym učastku pietardu.
Ci byli ŭzbudžanyja kryminalnyja spravy ab machlarstvie pa fakcie jakoha-niebudź z hetych vypadkaŭ, nieviadoma.
Padpały vajenkamataŭ: chto heta rabiŭ?
Paśla pačatku poŭnamaštabnaha ŭvarvańnia Rasii va Ukrainu ŭ lutym 2022 hoda ŭ roznych rehijonach Rasii pačaścilisia vypadki padpałaŭ vajenkamataŭ. Spačatku takija dziejańni ździajśniali supierniki vajny, i ŭsploski padobnych złačynstvaŭ fiksavalisia niepasredna paśla pačatku vajny, a taksama paśla abviaščeńnia ŭ krainie častkovaj mabilizacyi.
Uletku minułaha hady ŭ Rasiei znoŭ padniałasia chvala padobnych padpałaŭ ci ich sprob. Praŭda, siarod zatrymanych byli nie tyja, chto dziejničaŭ z antyvajennych pierakanańniaŭ, a ŭ asnoŭnym pažyłyja ludzi, jakija stanavilisia achviarami telefonnych ašukancaŭ. Historyi, jakija jany raskazvali, byli padobnyja da taho, što kazali zatrymanyja na vybarčych učastkach na prezidenckich vybarach: telefanavali im, pradstaŭlalisia supracoŭnikami Centrabanka, palicyi abo rasijskich śpiecsłužbaŭ, vymahali hrošy, a potym pad roznymi padstavami prymušali ludziej padpalvać vajenkamaty.
Bi-bi-si raskazvała historyju 83-hadovaj Rymy Utoravaj, kiraŭnika adnaho z adździaleńniaŭ arhanizacyi «Dzieci vajennaha Stalinhrada» ŭ Vałhahradzie. Pa słovach Utoravaj, ašukancy prymusili jaje pieravieści im bujnuju sumu hrošaj (pa roznych danych, ad 700 tysiač da miljona rubloŭ), a zatym pierakanali padpalić budynak miascovaha vajenkamata, zajaviŭšy, što «ciapier u našym horadzie dzieci vajennaha Stalinhrada padviarhajucca niebiaśpiecy, tamu što ŭ vajenkamacie našaha rajona jość pracaŭniki, jakija źviazanyja z USU», uspaminała jana.
Žančyna pajšła da budynka vajenkamata z kaktejlem Mołatava, ale ździejśnić padpał nie paśpieła — jaje apieratyŭna zatrymali. Vypadak Utoravaj — adzin ź niamnohich, kali achviara machlarstva, ździejśnienaha pa takoj schiemie, nie stała fihurantkaj kryminalnaj spravy sama. Jak pisali miascovyja ŚMI, spačatku na Utoravu sapraŭdy zaviali spravu ab zamachu na źniščeńnie majomaści, ale ŭ vyniku adpuścili na volu i pryznali paciarpiełaj pa spravie ab machlarstvie.
U cełym ža za padpały vajenkamataŭ u Rasii paśla pačatku ŭvarvańnia va Ukrainu ŭ asnoŭnym zavodziać kryminalnyja spravy ab teraryźmie, a abvinavačanyja pa ich atrymlivajuć praciahłyja terminy źniavoleńnia. Vyklučeńniem nie stanoviacca navat pažyłyja achviary machlaroŭ.
Naprykład, u siaredzinie lutaha 2024 hoda Pieršy Zachodni akruhovy vajenny sud pryhavaryŭ da 10 hadoŭ kałonii 67-hadovuju pieciarburžanku Žamanhuł Kurbanavu. U suviazi z padpałam dźviarej vajenkamata ŭ žniŭni minułaha hoda jaje pryznali vinavataj u ździajśnieńni teraktu. Jak jana tłumačyła ŭ sudzie, na praciahu leta pierad tym padpałam joj telefanavali ašukancy, jakija spačatku pierakanali jaje ŭziać kredyty, a potym zajavili joj, što dla viartańnia hrošaj treba padpalić budynak, u jakim niby chavajucca złačyncy.
Spačatku ŭ adnosinach da žančyny raspačali spravu pa artykule ab psavańni majomaści, ale paźniej pierakvalifikavali spravu na bolš ciažki artykuł ab terakcie.
«Ja pryznaju ščyra, što ja ździejśniła, ale ja nie terarystka. Ja nie chacieła škodzić i zabivać kahości, ja chacieła, kab ašukancaŭ pasadzili, kab bolš ludzi nie pakutavali», — kazała jana ŭ sudzie.
Čytajcie taksama:
Što aznačajuć 87% Pucina dla rasijskaj apazicyi, śvietu i pierśpiektyŭ Biełarusi
MZS Hiermanii bolš nie budzie nazyvać Pucina prezidentam Rasii
