Mila — takuju mianušku atrymaŭ padčas karjery futbalist — naradziŭsia ŭ Minsku ŭ 1985 hodzie. Tam ža i pačaŭ hulać u futboł, vystupaŭ za junackuju biełaruskuju zbornuju.
U 2000-m pierśpiektyŭny junak pierabraŭsia va Ukrainu i pastupiŭ vučycca ŭ futbolnuju akademiju viadomaha treniera Paŭła Jakavienki. U Kijevie tady prydumali sabrać talenavitych chłopcaŭ 1985 hoda naradžeńnia z postsavieckaj prastory. Hulcam stvaryli dobryja ŭmovy i pryznačyli stypiendyi z umovaj pryniaćcia hramadzianstva Ukrainy. Razam ź Mileŭskim tudy pajechaŭ jašče adzin biełarus Dźmitryj Vierabiej.
Jašče da pierajezdu ŭ Kijeŭ Arciom abviaściŭ, što chacieŭ by vystupać za Ukrainu, ale ž biełaruskaja fiederacyja futboła nie chacieła addavać talenavitaha chłopca. Tak raspačaŭsia vialiki skandał, jaki vyjšaŭ za miežy Biełarusi i Ukrainy.
Biełaruski bok napiraŭ na toje, što ŭ vieraśni 2000-ha Arciom byŭ zajhrany za junackuju biełaruskuju zbornuju i nie mieŭ na toj čas ukrainskaha hramadzianstva, tamu pa statucie FIFA byccam by nie mieŭ prava vystupać za inšyja nacyjanałki. Ale, jak śćviardžałasia ŭ liście-tłumačeńni FIFA, baćki chłopca za niekalki miesiacaŭ da taho padali prašeńnie ŭkrainskim čynoŭnikam ab źmienie hramadzianstva syna, i źjaŭleńnie ŭ Arcioma ŭkrainskaha pašparta byccam by pazbaŭlała taho biełaruskaha — a značyć, i šansa vystupać za Biełaruś.
Taksama čynoŭniki FIFA patłumačyli svajo rašeńnie tym, što Mileŭski atrymaŭ biełaruski pašpart z pryčyny raspadu SSSR i, adpaviedna, moh by hetaksama atrymać i pašpart luboj inšaj z postsavieckich krain.
Baćka futbalista byŭ suprać taho, kab toj źmianiaŭ hramadzianstva — maŭlaŭ, maryŭ bačyć syna ŭ biełaruskaj futbołcy. Kab uhavaryć Uładzimira Ivanaviča, elektryka-enierhietyka adnaho ź minskich zavodaŭ, z Kijeva da jaho prylatali treniery.
Vyrašyŭ skandał tahačasny prezident Rasijskaha futbolnaha sajuza i členam vykankama Mižnarodnaj fiederacyi futboła Viačasłaŭ Kałaskoŭ — pry jaho pasiarednictvie biełarusy dobraachvotna adraklisia Mileŭskaha. Za pierachod pad ukrainski ściah Arciom zarabiŭ ad biełaruskich zaŭziataraŭ kryŭdnuju kryčałku «Mileŭski — pios!», jakaja pieraśledavała jaho, moža, da časoŭ bresckaha «Dynama», kali Arciom staŭ prynosić hetaj kamandzie vynik.
Paźniej, u 2019-m, Arciom tłumačyŭ svaju źmienu hramadzianstva tak:
«Hladzieŭ niadaŭna hulniu ŭkraincaŭ ź Sierbijaj. 5:0! Mnie chłopcy ŭ kamandzie kažuć — ničoha sabie ŭ vas zbornaja! A tut jašče pacany da 20 hadoŭ čempijanat śvietu vyjhrali. Ja svaim kažu — voś, a vy mianie pytalisia, navošta ja pajechaŭ va Ukrainu mianiać pašpart. Voś, pahladzicie na ludziej, pahladzicie, jak ludzi hulajuć u futboł, jakaja ŭ ich škoła. A vy, pytaju, choć niedzie udzielničali?»
Z 2001 pa 2002 hod padletak hraŭ u dubli kłuba «Baryśfien», a potym apynuŭsia ŭ druhoj kamandzie kijeŭskaha «Dynama», i ŭ nastupnyja hady tryvała ŭvachodziŭ u asnoŭny skład kijeŭcaŭ.
Mileŭski ŭ 2011-m. Fota: AP Photo / Andrey Lukatsky
Što da ŭkrainskaj darosłaj zbornaj, upieršyniu Mileŭski vyjšaŭ za jaje na pole ŭ 2006 hodzie, na čempijanacie śvietu. Kali b nie zhavorlivaść jeŭrapiejskich futbolnych čynoŭnikaŭ, jakija puścili chłopca vystupać pad ukrainski ściah, na taki turnir jon by nikoli nie trapiŭ. Ale ž asablivaj vynikovaściu ŭ zbornaj biełarus nie adznačyŭsia — adyhraŭ za jaje 50 matčaŭ i zabiŭ 8 hałoŭ.
Tym nie mienš, jość z časoŭ jaho hulni za zbornuju adzin nadta jarki epizod. U tym samym 2006-m, kali išła hulnia 1/8 čempijanatu śvietu, Mileŭski ŭ paślamatčavych pienalci vykanaŭ udar panienkaj — efiektny, ale ryzykoŭny pienalci, kali miač pa naviasnoj trajektoryi padsiakajecca ŭ varoty. Mudrahielisty fint, jak tłumačyŭ Arciom, byŭ tady da miesca: «Padumaŭ, što bramnik naŭrad ci padumaje, što małady dziaciuk tak budzie bić. Usio roŭna kudyści skočyć. Voś i ŭsia maja kiemlivaść na toj momant».
U «Dynama» Mila trymaŭsia ažno da listapada 2012 hoda, pakul trenier Aleh Błachin nie pieravioŭ jaho ŭ dubl. Aficyjnaja pryčyna — drennaja fizičnaja forma. Ale viadoma, što pamiž Błachinym i Mileŭskim byŭ kanflikt i pačaŭsia jon z taho, što forvard pryjšoŭ na prezientacyju Błachina, uładalnika «Załatoha miača», u chałacie i šlopancach. U raździavalni kanflikt uzmacniŭsia.
Jašče z pačatku karjery biełarusa było viadoma pra toje, što Mila schilny da zahułaŭ, ale ŭ pačatku 2010-ch dynamaviec staŭ zaŭsiodnikam kijeŭskich načnych kłubaŭ.
Arcioma nie raz bačyli pjanym za rulom, jon traplaŭ u avaryi, časta parušaŭ režym i pavodziŭ siabie chutčej nie jak spartsmien, a jak rok-muzyka. Napeŭna, heta taksama paspryjała tamu, što Mila ŭrešcie trapiŭ u dubl «Dynama», a nie ŭ topavy jeŭrapiejski kłub. Adnak jon niesumnienna mieŭ zadatki dla taho, kab pajści inšym šlacham: niekali zabivaŭ u Lizie čempijonaŭ «Reału», «Barsiełonie» i «Portu», razam z ukrainskaj maładziožkaj vyjhraŭ bronzu Jeŭra-2004.
U vieraśni 2013-ha Arciom pakinuŭ «Dynama» i pajšoŭ vandravać pa kamandach. Pačaŭ z tureckaha «Hazijantepspora», kudy pajechaŭ u arendu, jaho tureckaja statystyka — adzin hoł i adna raźbitaja mašyna. Dalej byli charvackija «Chajduk» i «Split», rumynskaja «Kankordyja», rasijski «Tosna», vienhierskaja «Kišvarda» i bresckaje «Dynama», kudy Mileŭski prychodziŭ dvojčy — nidzie ŭ kłubach jon nie zatrymlivaŭsia daŭžej, čym na siezon-dva, dy i nie tych kłubaŭ zasłuhoŭvaŭ adzin z najlepšych dynamaŭskich bambardziraŭ pačatku XXI stahodździa. U 2021-m biełarus adyhraŭ 10 hulniaŭ va ŭkrainskim «Minaje», ale vynikovymi dziejańniami nie vyłučyŭsia.
Były hałoŭny koŭč bresckaha «Dynama» Marcał Lička z pazityvam adhukaŭsia ab pracy z Arciomam: «Mileŭski, možna skazać, krychu varjat. Zrazumieła, kali b [u jaho] była inšaja hałava, jon nie hulaŭ by ŭ Breście pad kaniec svajoj karjery. Jamu pastupali prapanovy z «Livierpula», Partuhalii. Ale heta jahonaje pryvatnaje žyćcio.
Ale futbalist jon vydatny. Na treniroŭkach jon nikoli nikoha nie adpuskaŭ, nie lubiŭ prajhravać. Časam była takaja śpiakota, što davodziłasia jaho supakojvać. Dva hady ź Milaj — naohuł biez prablem. Mnie padabajucca takija hulcy. Časam ź im było ciažka, ale na poli heta pieramožca. Jaho cikaviła tolki pieramoha».
U apošnija svaje futbolnyja hady Arciom usio jašče traplaŭ u skandalnyja zahałoŭki. Naprykład, kali Mila hraŭ u Breście, jon pryznavaŭsia ŭ rasisckich žartach: «U nas u bresckim «Dynama» taksama čorny ŭ kamandzie jość — chłapčuk Kiki. Ja jamu banany prynošu. Kažu: «Na, vaźmi ŭsie banany». Jon mianie nazyvaje rasistam. Paśmiajalisia. Alijeŭ (siabar Mileŭskaha, rasijski futbalist, jaki pamianiaŭ hramadzianstva na ŭkrainskaje. — «NN») Jusufu (nihieryjski futbalist. — «NN») na bazie pastajanna na abiedzie banany prynosiŭ, kidaŭ».
U vieraśni 2021-ha Mileŭski abviaściŭ, što skančaje futbolnuju karjeru. Jon pačaŭ raźvivać svoj jutub-kanał «Mila» i rabiŭ jarki kantent z tusovak i padarožžaŭ, ale ž paśla lutaha 2022 hoda na kanale nadoŭha pierastali vychodzić novyja vypuski.
Viadoma, što Mileŭski emacyjna adreahavaŭ na poŭnamaštabnaje ŭvarvańnie rasijskaj armii va Ukrainu, hetaja padzieja ŭvahnała jaho ŭ depresiju. Tady spartoviec nabraŭ lišniuju vahu — pa acenkach žurnalista Andreja Sieńkiva, 10—12 kiłahramaŭ, apuch i azyz.
Ukrainski kamientatar Raman Biebiech paćviardžaŭ, što Arciom pieražyvaje praz rasijskuju ahresiju: «Ja ź im razmaŭlaŭ. Na jaho mocna paŭpłyvała vajna, kali jon ubačyŭ, jak bambiać, jak pamirajuć ludzi. Jon kaža: «Ja nie razumieju, našto heta ŭsio robicca». Chaču, kab usie zrazumieli, što jon vielmi hłyboka prasiaknuŭsia ŭsimi padziejami i jamu nie abyjakava».
U apošnija miesiacy Arciom niaredka staŭ źjaŭlacca ŭ sacsietkach u takim vyhladzie, što papaŭźli čutki, byccam Mila znoŭ złoŭžyvaje ałkaholem. Z časam stała zrazumieła, što jany praŭdzivyja, i spravy eks-dynamaŭca pačali imkliva horšać.
Były abaronca kijeŭskaha «Dynama» Horan Popaŭ spasyłaŭsia na słovy ahulnaha znajomaha ź biełarusam: «U nas jość supolny siabar, u jakoha Mileŭski byvaje praź dzień, i jon raskazvaŭ, što paśla pačatku vajny Arciom pje kožny dzień. Voś litaralna kožny dzień, nie pierastajučy. Anton kazaŭ, što kali Mileŭski nie pojdzie lačycca, jamu budzie kiepska».
Toje, što ŭ niekali talenavitaha hulca prablemy z ałkaholem, paćvierdzili i inšyja jaho znajomyja. Były kaleha Arcioma pa ŭkrainskaj zbornaj Jaŭhien Sielaźnioŭ dzialiŭsia, što Mileŭski jaho šakavaŭ: «Ja realna nie viedaju, što tut skazać. Ja ž nie mahu pryjechać da jaho i ŭziać jaho ŭ kajdanki. Tut patrebnaje jaho žadańnie. Dapamahčy Arciomu chaču nie tolki ja. Siońnia my z chłopcami pavinny byli advieźci jaho ŭ balnicu, ale jon nie biare trubku. Što ja mahu zrabić u hetaj situacyi?»
Praz sacsietki Arciom (abo ludzi, pad upłyŭ jakich jon trapiŭ) staŭ pradavać rekłamu, a paźniej i piŭnyja kielichi z aŭtohrafami. Post, dzie Mileŭski padpisvaje futbołku, sabraŭ mnostva ŭschvalavanych kamientaroŭ, bo eks-hulec vyhladaŭ na fota zusim niavažna:
Kala miesiaca tamu Mila ŭsio ž taki apynuŭsia ŭ balnicy z-za ałkaholu. Pra heta napisaŭ jaho były partnior pa kamandzie Alaksandr Alijeŭ, adznačyŭšy, što stan byłoha dynamaŭca «vielmi ciažki», ale «daktary zmahajucca». Paźniej stała viadoma, što prezident kijeŭskaha «Dynama» Ihar Surkis vydatkavaŭ na lačeńnie eks-zorki kłuba 5 tysiač dalaraŭ.
10 kastryčnika Alijeŭ pisaŭ u sacsietkach, što Mileŭski pravicca i ŭžo ŭ stanie reabilitacyi. Zastajecca tolki spadziavacca, što choć ciapier jon zmoža znajści siabie ŭ žyćci paśla futboła i paśla ałkaholu.
«Naša Niva» — krynica jakasnaj infarmacyi i bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ «NN»Arciom Mileŭski patłumačyŭ, što ŭ kijeŭskuju terabaronu nie pajšoŭ z-za pryrodnaha pacyfizmu
