Miemaryjalnaja doška ŭ honar Viktara Turava na fasadzie «Biełaruśfilma». Fota: commons.wikimedia.org
Były hiendyrektar «Biełaruśfilma» Uładzimir Karačeŭski ŭznačaliŭ studyju ŭ 2018 hodzie. Datul jon pracavaŭ u Teatry biełaruskaj dramaturhii i paspryjaŭ jaho raźvićciu.
Kinakrytyk Taras Tarnalicki kaža, što Karačeŭski sprabavaŭ pravieści aptymizacyju «Biełaruśfilma»: «Na studyi ŭviali reformu i stali vyvodzić usich supracoŭnikaŭ pa-za štat. Adnak skončyłasia tym, što sa studyi syšli amal usie daśviedčanyja i bolš-mienš talenavityja supracoŭniki».
Paśla 2020-ha na «Biełaruśfilmie» pačalisia tyja samyja represii i čystki, što i va ŭsioj krainie, pradukcyja stała jašče bolš ideałahizavanaj — i dakumientalnyja, i hulniavyja stužki. Naprykład, film «List čakańnia» pra biełaruskich miedykaŭ, adzin ź jakich vielmi choča źjechać u Hiermaniju, a inšyja ŭhavorvajuć jaho hetaha nie rabić.
Krynica «Našaj Nivy» kaža, što pra mahčymaje zvalnieńnie Karačeŭskaha pačali havaryć u kancy sakavika. Pierad hetym Łukašenka vykazaŭ niezadavolenaść «Biełaruśfilmam» padčas svajho pasłańnia parłamientu i narodu (maŭlaŭ, «dzie jana, hetaja kinavytvorčaść»).
Tady ž pa «Biełaruśfilmie» prajšoŭsia ŭ jutub-strymie Ryhor Azaronak: «Dobra, mastackaje kino vy nie možacie źniać, chacia što vam pieraškadžaje. A dzie dakumientalnyja filmy pra dziaržpieravarot? Ručki peckać nie žadajecie, žadajecie na kinafiestyvali ŭ Jeŭropki jeździć, kab vas tam prymali?».
Ad studyi stali patrabavać nie prosta prapahandy, a kryvažernaj prapahandy.
«Raniej jany časam zdymali niešta kampramisnaje i ŭ ich kantencie možna było pabačyć mastacki elemient, idei abo matyvy, a ciapier jany robiać rečy vyklučna ŭ padtrymku dziaržavy i jaje palityki, taksama zdymajuć pra Saviecki Sajuz i vajnu. Jany dałučylisia da kampanii pa hienacydzie, jakuju zładziŭ hienprakuror Švied, u studyi vychodzili pra heta filmy (i abiacali vypuścić multfilm pra hienacyd. — NN).
Karačeŭski pryjšoŭ z estrady i maje talent adnosna dobraha mieniedžara, ale ciapier časy zusim nie pra mieniedžaraŭ, a pra stvareńnie ideałahičnaj kinapradukcyi», — kaža Tarnalicki.
Inšaja krynica «Našaj Nivy» miarkuje, što pryčyna nie tolki ŭ kantencie, a ŭ tym, što Karačeŭski byŭ niedastatkova aktyŭny ŭ palityčnych zvalnieńniach. Faktyčna, čystki kadraŭ inicyjavaŭ namieśnik dyrektara, adkazny za ideałohiju i biaśpieku, były kadebist, jaki źjaviŭsia na kinastudyi zimoj 2022-ha, a Karačeŭski pahadžaŭsia ź jaho «prapanovami» («Naša Niva» padrabiazna raskazvała pra hetaha supracoŭnika, jakoha prazvali «Adolf»).
Pra rolu byłoha kadebista na kinastudyi zhadvaje i Tarnalicki.
«Pavodle maich danych, sam Karačeŭski tam tolki padpisvaŭ dakumienty, a nasamreč usia ŭłada była ŭ KDB. Jany adsočvali niełajalnych supracoŭnikaŭ, časam adsiejvali ludziej, jakija musili stvarać kino».
Niedastatkovaj łajalnaściu kadraŭ aburyŭsia paśla zvalnieńnia Karačeŭskaha Azaronak. «Zmaharstva paŭsiul», — vykazaŭsia jon na STB.
«Tam Łatuškavy kadry nataptali takoha, što nie razhrebci. Biedny novy hienieralny dyrektar. Jaho čakaje sapraŭdy surovaje patrabavańnie ad kiraŭnika dziaržavy i treba budzie rasčyščać hetyja Aŭhijevy stajni. Bo dziejačy navyrablali takoha, jakija potym u 2020 hodzie skakali. My nieadnarazova ŭzdymali pytańnie, tut biez usialakaj chvalby, prosta skažam, što biełaruskija, naprykład, telekanały i navat vydavieckija damy zrabili pad niekalki dziasiatkaŭ roznych dakumientałak, filmaŭ pra padziei 2020 hoda. Studyja «Letapis», nacyjanalnaja kinastudyja «Biełaruśfilm» nie zrabili nichrana».
Azaronak dadaŭ taksama, što «ŭ 2020 hodzie na mitynhi chadzili niekatoryja piersanažy».
Ani viadomych kinarežysioraŭ, ani paśpiachovych kinapradziusaraŭ siarod łukašystaŭ niama nivodnaha, tamu Karačeŭskaha zamianili na Juryja Alaksieja, čynoŭnika z Hrodna, jaki pracavaŭ u kinavideaprakacie.
Alaksiej pačynaŭ karjeru z pracy fatohrafam, maje try adukacyi — jurydyčnuju, ekanamičnuju i mieniedžarskuju. U maładości jon paru hadoŭ papracavaŭ technikam-renthienołaham u Hrodzienskaj abłasnoj balnicy i dyrektaram pa ekanamičnych pytańniach u pryvatnaj firmie, ale paśla pajšoŭ u ideołahi. Alaksiej zajmaŭ pasady ŭ strukturach BRSM, u Hrodzienskim har– i abłvykankamie.
Juryj Alaksiej. Skryn videa Puła piervoho
Pakul jon zahadvaŭ kinaprakatam, u kinateatry «Hrodna» pravodzilisia roznyja patryjatyčnyja akcyi z udziełam pryzyŭnoj i dapryzyŭnaj moładzi.
Juryj Alaksiej sam dva hady adsłužyŭ u vajskovaj čaści ŭ Breście.
«Samaje hałoŭnaje — vojska vychoŭvaje z maładoha čałavieka sapraŭdnaha mužčynu. Tam sustrakaješsia ź pieršymi sapraŭdnymi ciažkaściami, vučyšsia ich pieraadolvać, ustojliva pieranosić usie niahody. U chodzie słužby vyjaŭlajucca ŭsie najlepšyja jakaści čałavieka», — raskazvaŭ jon ahienctvu «Vajar».
U vojsku jon upieršyniu i hałasavaŭ — śćviardžaje, što za Łukašenku.
U 2012-m čynoŭnika abrali siabram Savieta Respubliki, u 2020-m jon aktyŭna ŭdzielničaŭ u haradskich akcyjach «Za Baćku!». Hanarycca, što byŭ delehatam čatyroch Usiebiełaruskich narodnych schodaŭ — źjezdaŭ łukašenkaŭskaha aktyvu, jaki nie abirajecca narodam.
U intervju vydańniu «Biełaruś siehodnia» Alaksiej raskazvaŭ, jak padtrymlivaŭ Łukašenku paśla falsifikavanych vybaraŭ 2020-ha: «Pamiataju, jak 16 žniŭnia, u hod vybaraŭ, jeździli ŭ Minsk, stajali na płoščy pad ściahami «Biełaj Rusi». I, bieź pierabolšvańnia, my adstajali krainu! Heta byŭ svojeasablivy ekzamien».
«Vynošvajem płany stvareńnia sieryi patryjatyčnych multfilmaŭ dla dziaciej 5—6 hadoŭ, dzie ŭ hulniavoj formie raskažam pra himn, ściah, hierb Biełarusi» — dzialiŭsia jon.
Pryznačajučy novaha kiraŭnika studyi, Łukašenka pavučaŭ jaho: «Treba vydać na-hara peŭnuju kolkaść filmaŭ — roznych, dla roznych katehoryj. Mahčyma, pajści pa rasijskim šlachu. Viadoma, mienš by hetaj kryviščy, bandytyzmu, zabojstvaŭ, pistaletaŭ, aŭtamataŭ, razborak i hetak dalej. Chacia i ŭ nas jość časy, jakija my musim ludziam pakazać — što było nasamreč. Ale hałoŭnaje — aktualnyja temy (ich taksama chapaje), na bazie jakich my musim zdymać filmy i pakazvać ludziam, vychoŭvajučy ich».
Tarnalicki miarkuje, što Alaksieja vybrali pa pryncypie ideałahičnaj viernaści: «Ich praca ciapier — čystaja ideałohija, i, napeŭna, mieniedžary tam nie patrebnyja. Zamiest ich patrebnyja funkcyjaniery, jakija buduć hladzieć, jak vykonvajecca ideałahičnaja linija partyi, što treba Łukašenku i vuzkamu kołu ludziej, jakija prymajuć rašeńni va ŭładzie».
Čytajcie taksama:
Pra złych palakaŭ i partyzan. Što zdymajuć na «Biełaruśfilmie» ŭ apošnija hady
«Biełaruśfilm» vypuściŭ prapahandyscki film pra lekaraŭ, jakija nie chočuć źjazdžać z krainy
