Varonka paśla vybuchu. Fota: UNIAN
Jak raźvivalisia padziei?
U 0:25 čaćviortaha lipienia niedaloka ad steły «Minsk — horad-hieroj» uzarvałasia samarobnaja vybuchovaja pryłada — načynieny bałtami dy hajkami pakiet ad soku «Sadočok». Jon znachodziŭsia prykładna za 200 mietraŭ ad sceny, dzie paśla salutu praciahvaŭsia kancert u honar Dnia Niezaležnaści.
Milicyja ačapiła miesca vybuchu, tam ža amal adrazu źjaviŭsia Alaksandr Łukašenka. Śviatkavańnie tym časam praciahnułasia. Ułady tłumačyli heta tym, što jany nie chacieli dapuścić paniku. Ale takija dziejańni, chutčej, havorać pra toje, što siłaviki i kiraŭnictva krainy byli ŭpeŭnienyja, što bolš vybuchaŭ nie budzie.
Paźniej akažacca, što za dźvie hadziny da zdareńnia byŭ znojdzieny jašče adzin pakiet z vybuchoŭkaj.
Niahledziačy na 55 paciarpiełych, Ministerstva ŭnutranych spraŭ zaviało kryminalnuju spravu pa artykule «Złosnaje chulihanstva». Mahčyma, kab prademanstravać narodu, što nijakaha teraryzmu ŭ Biełarusi być nie moža. Ciapier, praz 15 hadoŭ, terarystyčnyja spravy ŭ krainie zavodziacca naprava i naleva.
U vypuskach navin toje, što adbyłosia, nazyvali incydentam i bolš padkreślivali rolu Łukašenki, jaki svaimi pavodzinami pakazvaŭ, što nijakaj paniki niama.
Jon, darečy, paźniej raskrytykavaŭ pracu miedykaŭ i milicyjanieraŭ.
Narada paśla vybuchu kaštavała pasad sakrataru Rady biaśpieki Viktaru Šejmanu i kiraŭniku Administracyi Łukašenki Hienadziu Niavyhłasu. Na ich miesca pryznačyli vychadcaŭ z KDB Juryja Žadobina i Uładzimira Makieja. Tahačasny ministr unutranych spraŭ Uładzimir Navumaŭ zajaŭlaŭ, što nie zmoža spakojna lehčy spać i pajści ŭ adpačynak, pakul nie raskryje abstavin vybuchu.
Uładzimir Navumaŭ. Skryn videa
Ale viasnoj 2009 hoda jon paprasiŭsia ŭ adstaŭku pa stanie zdaroŭja. Da raskryćcia kryminalnaj spravy było jašče daloka.
Jak uvohule prachodziła śledstva?
U pošukach «złosnych chulihanaŭ» zadziejničali amal uvieś asabovy skład biełaruskaj milicyi. Mienš čym praz tydzień zatrymali trynaccać pradstaŭnikoŭ apazicyi — pieravažna aktyvistaŭ «Biełaha lehijona», a taksama Abjadnanaj hramadzianskaj partyi i Biełaruskaha narodnaha frontu, chacia Łukašenka zajaŭlaŭ, što cisku na palityčnych praciŭnikaŭ nie budzie.
Ale ŭzrovień palityčnych represij 15 hadoŭ tamu byŭ kudy nižejšy, čym ciapier, tamu apazicyjaniery praź ličanyja dni vyjšli na volu, nijakich abvinavačańniaŭ im vystaŭlena nie było.
Paralelna śledstva šukała, dzie byŭ nabyty pakiet soku, vybuchoŭka ŭ jakim nie ŭzarvałasia.
Abjava z pošukam pakieta soku
Pa krainie rasklejvalisia abjavy ź niezvyčajnaj «rekłamnaj» akcyjaj: za ŭpakoŭku z-pad apielsinavaha niektaru «Sadočok» z dataj raźlivu 9 lutaha 2008 hoda abiacali premiju ŭ pamiery dva miljony rubloŭ — heta kala 940 dalaraŭ. Taksama šukali i pradaŭca, jaki na pačku napisaŭ canu.
Rasśledavali vybuch, a vyśvietliłasia, što partyja taho samaha soku była zbytaja pa šerych schiemach. Kiraŭnictva kampanii-imparciora abvinavacili ŭ niaspłacie padatkaŭ i zatrymali. Za kratami jany prabyli daŭžej za apazicyjanieraŭ — da zimy 2008 hoda.
Išoŭ čas, pa ŭsioj Biełarusi visieli fotarobaty padazravanych u vybuchu, ale śledstva tak i nie prasunułasia. Tolki za pieršy hod rasśledavańnia byli apytany dziasiatki tysiač minčukoŭ, a adbitki palcaŭ uziali ŭ bolš za miljon biełarusaŭ. Nikomu abvinavačańnie tak i nie było vystaŭlena. Praz hod Alaksandr Łukašenka nazvaŭ situacyju hańbaj.
Fotarobat padazravanaha ŭ vybuchu nočču z 3 na 4 lipienia 2008 hoda
Taksama ŭ Biełarusi stali bolš strohimi miery biaśpieki padčas masavych mierapryjemstvaŭ. Źjavilisia ramki i mietałašukalniki. Pieršym časam milicejski nadhlad byŭ davoli strohim, što paŭpłyvała na razmach roznych śviatkavańniaŭ i žadańnie ludziej u ich udzielničać.
Plus ludzi bajalisia novych vybuchaŭ.
11 krasavika 2011 hoda na stancyi mietro «Kastryčnickaja» ŭ Minsku ŭ hadzinu pik prahrymieŭ vybuch. U vyniku samaha strašnaha terakta ŭ historyi krainy zahinuli 15 čałaviek i bolš za 200 paciarpieli.
Alaksandr Łukašenka z maleńkim synam Kolem byŭ na miescy trahiedyi ŭžo praź ličanyja hadziny.
A na nastupny dzień jašče da zatrymańnia padazravanych daručyŭ pravieryć suviaź vybuchu ŭ mietro z vybucham kala steły ŭ 2008-m.
Mienš čym praz dva dni paśla terakta jon ža zajaviŭ, što vykanaŭcy zatrymanyja. Imi akazalisia tokar i elektryk ź Viciebska Dźmitryj Kanavałaŭ i Uładzisłaŭ Kavaloŭ, jakija razam vučylisia ŭ škole, siabravali i rabili drobnyja vybuchovyja pryłady.
Dźmitryj Kanavałaŭ i Uładzisłaŭ Kavaloŭ
Pavodle aficyjnaj viersii, jany akazalisia taksama datyčnyja i da vybuchu la steły trochhadovaj daŭniny. Jak i mierkavaŭ Łukašenka.
Ličycca, što jaho tady arhanizavaŭ i ździejśniŭ adzin Kanavałaŭ, jaki nieadnarazova pryjazdžaŭ u Minsk i vyvučaŭ terytoryju kala steły. Kavalova abvinavacili ŭ tym, što, viedajučy pra płany siabra, jon ničoha nie zrabiŭ, kab praduchilić zdareńnie.
30 listapada 2011 hoda Viarchoŭny sud pryznaŭ dvaich viciebčukoŭ vinavatymi i prysudziŭ im najvyšejšuju mieru pakarańnia — rasstreł.
Paśla 2011 hoda teraktaŭ z čałaviečymi achviarami ŭ Biełarusi, na ščaście, nie było. Skieptyki ličać, što viersija z elektrykam i tokaram niepierakanaŭčaja, a terakt arhanizavali śpiecsłužby, kab pieraklučyć uvahu ludziej ź finansavaha kryzisu i niezadavolenaści ŭładami.
Kali ŭ nulavyja ŭ krainie ŭsialak imknulisia prademanstravać, što Biełaruś vielmi biaśpiečnaja, to paśla sfalsifikavanych vybaraŭ 2020 hoda paniaćcie «terarystyčnaha akta» stała vielmi advolnym. A ŭ terarystyčnym śpisie KDB akazalisia sotni biełarusaŭ, jakija i blizka ničoha padobnaha nie rabili.
«Naša Niva» — krynica jakasnaj infarmacyi i bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ «NN»
