Tak ciapier vyhladaje dom na bresckaj vulicy Budzionnaha, 33. Fota: «Viačerni Brest»
Dvuchpaviarchovy dom, pra jaki idzie havorka, byŭ pabudavany ŭ 1924 hodzie pa prajekcie bresckaha architektara Mikałaja Sinkieviča. Siarod jaho prajektaŭ madernisckija damy Juzafa Rapaporta (pł. Svabody, 3), Hienryka Rasinskaha i Uładzimira Nikanoviča (vuł. Čkałava, 15), Davida Hotliba (vuł. Budzionnaha, 25), Brucha (vuł. Budzionnaha, 28).
Pa prajekcie pry rekanstrukcyi doma źbirajucca ŭźvieści prybudovy, stvaryć mansardavy pavierch, pašyryć akonnyja i dźviarnyja prajomy, stvaryć novy niehistaryčny dekor na fasadach — usio heta parušeńnie zakanadaŭstva ŭ śfiery achovy historyka-kulturnaj spadčyny i rehłamientaŭ zon achovy histaryčnaha centra Bresta. I voś čamu.
Tak budynak, zhodna z płanam, budzie vyhladać paśla rekanstrukcyi
Budynak raźmieščany na terytoryi historyka-kulturnaj kaštoŭnaści «Histaryčny centr h. Bresta». U rehłamientach achoŭnaj zony prapisanaja zabarona na «stratu admietnych duchoŭnych, mastackich i (abo) dakumientalnych vartaściej šarahovaj histaryčnaj zabudovy, jakoj nie nadadzieny status historyka-kulturnaj kaštoŭnaści (u tym liku źniščeńnie, źmianieńnie asnoŭnych habarytnych paramietraŭ budynkaŭ i charaktaru architektury fasadaŭ)». Dom na Budzionnaha, 33 adniesieny mienavita da takoj šarahovaj zabudovy.
Schiema zon achovy historyka-kulturnych kaštoŭnaściej z prajekta zona achovy «Histaryčnaha centra h. Bresta»
Tut varta rastłumačyć, što habarytami budynka źjaŭlajucca jaho pamiery ŭ płanie, vyšynia i abjom, to-bok prajekciroŭščyki nie majuć prava vychodzić za miežy sučasnych aharadžalnych kanstrukcyj: ni dabudavać, ni nadbudavać, ni pašyryć dach pad mansardu. A da charaktaru architektury fasadaŭ adnosiacca i pamiery prajomaŭ, i materyjały adździełki, i asablivaści dekoru.
I ŭsio toje, što rabić z budynkam zabaroniena, prajekciroŭščyki zakłali ŭ svaim prajekcie. Vidać, razumiejučy heta, u acency ŭździejańnia na navakolnaje asiarodździe pryviedzieny tolki adzin fasad — dvarovy. Jak budzie vyhladać vuličny fasad, nie pakazvajuć. Ale navat pa dvarovym bačna, što histaryčny budynak całkam stračvaje svajo niachaj i askietyčnaje, ale histaryčnaje abličča.
Alternatyvaj rekanstrukcyi nazvanaja admova ad prajekta i «pryviadzieńnie vonkavaha abličča budynka da abličča budynka, što adpaviadaje prajektu architektara Mikałaja Sinkieviča 1924 hoda». Ale prajekciroŭščykami hety varyjant nazvany «nieracyjanalnym va ŭmovach ścisnutaj zabudovy», a taksama «nieadpaviednym sučasnamu abličču centralnaj častki horada Bresta».
Pad sučasnym abliččam aŭtary, mabyć, majuć na ŭvazie małakaštoŭnyja z architekturnaha punktu hledžańnia «postmadernisckija» budynki (to-bok «pad daŭninu», ale z maksimalnaj vyhadaj dla zabudoŭščyka), jakija jak hryby rastuć na miescy vyniščanaj za apošnija hady histaryčnaj zabudovy. Jaskravy prykład — turystyčnaja vulica Savieckaja, na jakoj tym samym turystam užo i pakazać niama čaho, akramia kram i restaracyj.
Pakazalna, što «Paleśsiežyłbud» užo adznačyŭsia skandalnymi rekanstrukcyjami: faktyčna byŭ źniščany budynak pa vulicy Lenina, 42 u Breście, jaki taksama byŭ uziaty pad achovu, jak šarahovaja zabudova.
Dom na vulicy Lenina, 42 u Breście da rekanstrukcyi (źleva) i paśla. Fota: wikimapia.org i photobuildings.com
Płanujecca źmianieńnie da niepaznavalnaści histaryčnych kazarm XIX stahodździa na vulicy Ščorsa, 2 i 4 u Hrodnie sa znosam častak, jakija zaminajuć zrabić zajezd.
Kazarmy na vulicy Ščorsa ŭ Hrodnie da rekanstrukcyi (źleva) i na rendary zabudoŭščyka. Fota: «Viačerni Hrodna» i rendar «Paleśsiežyłbud»
A niadaŭna stała viadoma, što hetaja arhanizacyja vykupiła i płanuje rekanstrujavać hrodzienski Dom aficeraŭ, pomnik mižvajennaha kanstruktyvizmu. Jon choć i maje status historyka-kulturnaj spadčyny, ale z ulikam papiaredniaha dośviedu arhanizacyi, jość niebiespadstaŭnyja apaski nakont zachavańnia aŭtentyčnaści budynka.
Pakul ža zastajecca tolki spadziavacca, što abychodžańnie hetaj arhanizacyi z našaj architekturnaj spadčynaj narešcie zacikavić adpaviednyja orhany.
Čytajcie taksama:
Vučonyja zdoleli atrymać hienietyčnyja adbitki palcaŭ čałavieka kamiennaha vieku
