Dyjamienty vykarystoŭvajucca dla ściskańnia i źmianieńnia ŭłaścivaściaŭ bahatych na vadarod materyjałaŭ / Vyjava: Univiersitet Ročestera / J. Adam Fenster
Bolš za stahodździe navukoŭcy šukali śviaty Hraal u śviecie materyjałaŭ: zvyšpravadnik, jaki ździejśniŭ by revalucyju ŭ enierhietyčnaj śfiery, kali b jon moh pracavać pry pakajovaj tempieratury.
Navukovaja kamanda z Univiersiteta Ročestera śćviardžaje, što jany vynajšli taki materyjał, choć niekatoryja členy navukovaj supolnaści pastavilisia da adkryćcia skieptyčna.
Što takoje zvyšpravadnik pakajovaj tempieratury?
Raspracoŭka zvyšpravadnikoŭ, jakija mohuć pracavać pry pakajovaj tempieratury, źjaŭlajecca składanaj zadačaj u halinie fiziki, padobnaj pa składanaści da razumieńnia tajamnic ciomnaj materyi i paskareńnia pašyreńnia Suśvietu. Jak tłumačyć Gizmodo, zvyšpravadniki ŭjaŭlajuć saboj materyjały, jakija mohuć pravodzić elektryčnaść biez supraciŭleńnia, što nie pryvodzić da strat enierhii padčas pieradačy. Adnak ciapierašnija zvyšpravadniki patrabujuć nadzvyčaj nizkich tempieratur i vysokaha cisku, što robić mažlivym ich vykarystańnie tolki ŭ śpiecyjalizavanych łabaratoryjach.
Kali b zvyšpravadnik moh funkcyjanavać pry pakajovaj tempieratury, to jaho možna było b intehravać u suśvietnuju enierhietyčnuju infrastrukturu. Adnak, niahledziačy na hady daśledavańniaŭ, navukoŭcy jašče nie vynajšli materyjału, jaki moža dasiahnuć zvyšpravodnaści pry pakajovaj tempieratury. Tamu materyjałaznaŭcy, inžyniery i fiziki pracujuć razam, kab znajści prydatny materyjał, dla pracy jakoha nie buduć patrebnyja ekstremalnyja ŭmovy.
Čaho dasiahnuli daśledčyki z Univiersiteta Ročestera?
Navukoŭcy vyjavili, što hidryd lutecyju moža stać zvyšpravodnym pry tempieratury prykładna 20,5 ℃ i cisku 10 kiłabar (hety cisk mienšy, čym patrabavaŭsia raniej dla dasiahnieńnia zvyšpravodnaści ŭ łabaratoryi). Daśledčyki ličać, što heta adkryćcio aznačaje pačatak sučasnaj ery zvyšpravodnaści, adnak niekatoryja navukoŭcy sumniavajucca ŭ hetym śćviardžeńni.
Jak raspaviadaje Gizmodo, u 2020 hodzie kamanda, u jakuju ŭvachodziŭ Ranha Dyjas, inžynier-miechanik z Univiersiteta Ročestera i adzin z aŭtaraŭ novaha daśledavańnia, užo śćviardžała, što dasiahnuła zvyšpravodnaści pry pakajovaj tempieratury ŭ hidrydzie vuhlarodnaj siery, ale heta było asprečana fizikami, nie źviazanymi z daśledavańniem.
Ciapier ža kamanda źmiašała hazavuju sumieś z 99% vadarodu i 1% azotu i źmiaściła heta ŭsio ŭ kamieru ź lutecyjem, redkaziamielnym mietałam, i dazvoliła im ustupić u reakcyju. Słova «redkaziamielny» nie pavinna ŭvodzić u zman, bo jano nie aznačaje, što heta mienavita redkija mietały. Jany atrymali takuju nazvu, tak jak vielmi redka sustrakajucca ŭ ziamnoj kary ŭ kancentravanym (a nie raśsiejanym) vyhladzie, prydatnym dla vykarystańnia ŭ pramysłovych ci kamiercyjna vyhodnych maštabach.
Hidryd lutecyju dyjamietram kala adnaho milimietra, jaki razhladajecca praź mikraskop. Hety kambinavany vidarys źjaŭlajecca vynikam składańnia fokusa i ŭzmacnieńnia koleru niekalkich vidarysaŭ / Vyjava: University of Rochester photo / J. Adam Fenster
Vyłučeńnie hetych elemientaŭ ź pieršasnaj rudnaj syraviny — davoli składany praces sa značnymi vydatkami, jaki patrabuje najaŭnaści adpaviednych kampietencyj, technałohij, śpiecyjalizavanych chimika-mietałurhičnych pradpryjemstvaŭ, infrastruktury i łahistyki.
Atrymanaje złučeńnie daśledčyki pakinuli na niekalki dzion pry tempieratury 200 ℃ — jano pačało śviacicca sinim koleram, a zatym było ścisnuta pamiž dyjamientami, što źmianiła jaho koler na jarka-čyrvanavata-ružovy i pry hetym zrabiła jaho zvyšpravodnym.
Zaraz, kali inšyja navukoŭcy zmohuć dasiahnuć takoha ž vyniku, heta moža stać značnym krokam napierad u raźvićci materyjałaznaŭstva i źmianić situacyju ŭ halinie elektryčnaści.
niama ŭ kaho spytać)