Vyjava: vecteezy
Dziejnaść daśledčykaŭ pa pošuku pazaziemnaha rozumu, albo SETI (search for extraterrestrial intelligence) paskarajecca i robicca praściejšaj dziakujučy raźvićciu mašynnaha navučańnia.
U artykule, apublikavanym na minułym tydni ŭ Nature Astronomy, kamanda daśledčykaŭ na čale ź Piteram Ma z Univiersiteta Taronta padzialiłasia mietadam mašynnaha navučańnia dla prahladu danych z prajekta Breakthrough Listen dla identyfikacyi sihnałaŭ, jakija mohuć być patencyjnymi technasihnaturami — heta značyć, indykatarami technałahičnaj składanaści, jakija mohuć śviedčyć ab razumnaj inšapłanietnaj cyvilizacyi.
Daśledavańnie Ma skancentravanaje na peŭnaj častcy elektramahnitnaha śpiektra, jakaja zaviecca vuzkapałosnym radyjo. U toj čas, jak usie vidy abjektaŭ u Suśviecie vypramieńvajuć radyjacyju ŭ šyrokim dyjapazonie častot, radyjočastoty asabliva efiektyŭnyja dla pieradačy sihnałaŭ. I kali my razmaŭlajem z dapamohaj radyjochval, to vykarystoŭvajem vuzkuju pałasu radyjočastot, bo heta bolš efiektyŭna.
Daśledčyki SETI miarkujuć, što inšapłanietnyja cyvilizacyi, kali jany isnujuć, rabili b toje ž samaje. Spadar Ma kaža, što z punktu hledžańnia technałohii dla luboj razumnaj cyvilizacyi, jakaja taksama sprabuje pieradavać sihnały praz elektramahnitnaje vypramieńvańnie, naprykład, praz radyjo, maje sens vykarystoŭvać mienavita vuzkija dyjapazony.
Daśledčyki SETI cikaviacca asobnaj častkaj radyjodyjapazonu — kala 1420 MHc. Viadomy jak «vadarodnaja linija», hety dyjapazon važny dla astranomaŭ, tamu što heta častata, na jakoj niejtralny vadarod vypuskaje vypramieńvańnie, tamu heta kluč da vyvučeńnia raznastajnych astranamičnych celaŭ.
Daśledčyki miarkujuć, što lubaja inšapłanietnaja cyvilizacyja, jakaja cikavicca zorkami, taksama z vysokaj dolaj imaviernaści budzie hladzieć na hety dyjapazon, što robić jaho tak zvanym «hałaktyčnym vadapojem».
Kali b cyvilizacyja sprabavała kantaktavać praz kosmas, to vykarystańnie hetaj častaty było b, badaj, najlepšaj idejaj.
Hetaje ŭśviedamleńnie było asnovaj dla mnohich daśledavańniaŭ SETI ŭ papiarednija hady: daśledčyki pračesvali danyja ŭ hetym dyjapazonie časta z vykarystańniem ałharytmu pad nazvaj turboSETI, jaki prahladaje hrafiki času pa častacie i šukaje pramyja linii, jakija pakazvajuć na najaŭnaść sihnału. Heta davoli efiektyŭny sposab pošuku prykmiet štučnych sihnałaŭ u vialikaj masie danych, ale jon taksama maje prablemy, naprykład, adfiltroŭvańnie łžyvych stanoŭčych vynikaŭ, vyklikanych umiašańniem u pošuk sihnałaŭ ziamnoha pachodžańnia.
Novy ž mietad maje inšy padychod. Zamiest taho, kab šukać hetyja pramyja linii, daśledčyki ŭviali raniejšyja aryhinalnyja nazirańni, a potym zmadelavali sihnały, jakija ich cikaviać, i navučyli svoj ałharytm raspaznavać hetyja sihnały dla pošuku ŭ masie novych danych.
Heta dazvalaje vykarystoŭvać bolš hnutki padychod da raspaznavańnia sihnałaŭ, vyjaŭlajučy anamalii ŭ vuzkich častotach, navat kali jany nie majuć prostaj formy linii, jakuju adznačaŭ by tradycyjny ałharytm. Heta robić padychod bolš chutkim i efiektyŭnym.
Heta važna, bo SETI — heta, pa sutnaści, hulnia ličbaŭ: zadača ŭ tym, kab atrymać jak maha bolšuju kolkaść danych ź jak maha bolšaj kolkaści teleskopaŭ, kab pavialičyć šancy na vyjaŭleńnie sihnału inšaziemnaha pachodžańnia. Pračesvańnie ŭsich hetych danych praktyčna ŭjaŭlaje saboj pošuk ihołki ŭ kaśmičnym stozie siena i patrabuje ŭsio bolš efiektyŭnych mietadaŭ pošuku.
Tak, daśledčyki mohuć pryśviacić usiu svaju karjeru pošuku čahości, što moža isnavać, a moža i nie isnavać. Takija novyja instrumienty, jak mahutnyja teleskopy i mietady mašynnaha navučańnia, mohuć dapamahčy zrabić pošuk bolš dakładnym i vyraznym.
Piter Ma, nie chavajučy zachapleńnia, kaža, što dla čałavieka jašče nie było lepšaha času ŭ historyi dla pošuku pazaziemnych cyvilizacyj. Naroŭni z mahčymaściu nikoli nie znajści žyćcio pa-za miežami našaj płaniety isnuje taksama niemałaja imaviernaść taho, što ŭžo zaŭtra daśledčyki vyjaviać sihnał abo navat dokazy isnavańnia inšapłanietnaj cyvilizacyi, jakija ŭžo mohuć prysutničać u vializnych abjomach danych, sabranych za dziesiacihodździ prasłuchoŭvańnia nieba.
I siońniašni skačok u raźvićci mašynnaha navučańnia i niejronnych sietak moža dapamahčy zrabić pracu značna chutčej.
