— U 2020-m, kali na ŭsich nas zvaliŭsia karanavirus, — uzhadvaje vyratavalnica Ciapy Hanna Kryłova, — maja znajomaja ŭ fejsbuku pierapościła videa z ryžym kacianiom, jakoje addavali ŭ dobryja ruki. U abjavie było napisana, što ŭ jaho prykmiety ataksii. Mały sapraŭdy dziŭna ruchaŭsia, ale ja ŭbačyła hetu simpatyčnuju mordačku i… Jon ulubiŭ mianie ŭ siabie adrazu. Usie vychadnyja dumała pra toje kaciania. U paniadziełak ranicaj patelefanavała pa numary ŭ abjavie, i ŭžo ŭviečary mnie pryvieźli Ciapu, jamu na toj momant było kala dvuch miesiacaŭ. Akazałasia, kocika znajšli dobryja ludzi poźniaj vosieńniu ŭ dačnym pasiołku pad Minskam…
Paśla znajomstva z «inkluziŭnym» katom Hanna daviedałasia, što ŭ mnohich krainach śvietu takija chatnija hadavancy vielmi papularnyja.
— Ich chutčej raźbirajuć. U nas ža takich ludzi pakul bajacca brać. Kali ščyra, mnie taksama było strašna pieršyja niekalki chvilin, kali jaho pryvieźli, bo Ciapa vielmi mocna trośsia. Ale ŭsio nieviadomaje zaŭsiody spačatku pužaje. Nieŭzabavie, kali ja zbolšaha va ŭsim razabrałasia, strach źnik. Plus mianie vielmi mocna padbadzioryŭ čaroŭny vietlekar majho pieršaha kata. Kali jamu pakazała toje videa z fejsbuka, Jaŭhien skazaŭ: «Biary — raźbiaromsia». Ciapier u vietklinicy ŭsie mianie viedajuć jak «ryžy kot, jaki trasiecca». Darečy, nie tak daŭno daviedałasia, što dziaŭčyna, jakaja pracuje tam administrataram, starajecca zabirać da siabie dadomu tolki ślapych katoŭ.
— Ciapa, napeŭna, patrabuje niejkaha asablivaha dohladu?
— Mnohija tak dumajuć. Ale heta nie tak. Ciapa samastojna jeść tuju ž ježu, što i ŭsie katy, sam chodzić u łatok, hulaje, biehaje. U dadatak da taho, u jaho jašče jość redkaja asablivaść — kali ja kidaju jamu cacku, jon imčyć za joj i prynosić nazad u zubach, jak sabaka. Ja takoje bačyła raz u žyćci i dumała: voś by mnie trapiŭsia taki kot. Akramia taho, Ciapa vielmi ŭvažlivy, kali ja viartajusia dadomu, abaviazkova sustrakaje mianie la dźviarej. Zaraz jon amal nie trasiecca, tolki zredčas, kali pužajecca ci chvalujecca. Kali chodzić i biehaje, nohi pa-raniejšamu raspaŭzajucca.
Ale ŭ takoha kata jość vielmi vialiki plus. Na YouTube šmat rolikaŭ, jak «murziki» valać jalinki, razvaročvajuć vazony, łaziać pa stałach. Mienavita z-za hetaha mnohija ludzi nie chočuć zavodzić chatnich žyvioł. Moj kot idealny: jon chodzić tolki pa padłozie. I da maich šmatlikich kvietak Ciapa abyjakavy, bo jon fizična nie moža da ich daciahnucca.
— Jak pryjšła ideja zavieści Ciapu telehram-kanał?
— Svajaki i siabry ŭ mianie ŭvieś čas pytalisia: «Jak tam Ciapa majecca?» Voś ja i vyrašyła zavieści telehram-kanał vyklučna dla vuzkaha koła znajomych. Zaraz siarod maich padpisčykaŭ jość ludzi, jakich ja nie viedaju. Z časam zrazumieła, nakolki važna raskazvać, što kot z ataksijaj — heta zusim nie strašna. Chočacca, kab ludzi źviartali ŭvahu i na takich mileńkich kocikaŭ, jak Ciapa. Mnie baluča, kali za vialikija hrošy kuplajuć žyvioł, u toj čas jak na vulicach šmat biaspłatnych, pryhožych, puchnatych, jakija pakutujuć ad hoładu i choładu. Darečy, mienavita dziakujučy Ciapu ŭ majoj śviadomaści adbyŭsia pieravarot. Raniej ja ničoha nie viedała pra takich katoŭ. Jak i bolšaść ludziej, jakija bačać žyviołu z parušeńniami ruchu, dumała: «Oj, biednieńki kocik». A nasamreč jany takija ž, jak i ŭsie. Prosta ŭ ich svaja norma. Ciapu absalutna nie turbuje, što ŭ jaho raspaŭzajucca nohi. Jon upeŭnieny, što jon idealny, pryhožy, i, jak luby kot, pa-majstersku manipuluje mnoj (śmiajecca). Jamu dakładna nie patrebnaje škadavańnie, jamu prosta nieabchodna, kab jaho lubili, kłapacilisia.
Dziakujučy Ciapu ja zrazumieła, što niama ludziej z asablivaściami. Što čałaviek na kalascy taki ž čałaviek, jak, naprykład, čałaviek z rudymi vałasami ci zialonym koleram vačej. A my vyłučajem, pa-asablivamu stavimsia, paźbiahajem znosin, bo nie razumiejem, jak ź imi kantaktavać. Raju pahladzieć sieryjał «Tola-robat» ab pravincyjalnym chłopcu, jaki pa hłupstvie pazbaviŭsia noh i ruk. Na praciahu ŭsiaho filma jon danosić, što jon nie niejki asablivy, a zvyčajny. I ŭ vyniku Tola akazvajecca bolš mocnym i žyćcialubnym, čym ludzi z rukami i nahami.
I Ciapa taki ž. Mienavita praz takich žyvioł, kamunikacyju ź imi, mnie zdajecca, i budzie mianiacca naša kamunikacyja ź ludźmi. Prynamsi, heta baču pa sabie, pa svaich baćkach. Mama spačatku adhavorvała mianie, maŭlaŭ, navošta ŭskładniać sabie žyćcio, vaźmi zdarovaha kocika. A ciapier u apisańni telehram-kanała ŭ mianie paznačana, što Ciapa — adziny kot, u jakoha jość svaja asabistaja babula. Jana sapraŭdy da jaho stavicca, jak da lubimaha ŭnuka: i pachvalić, i pakrytykuje. Darečy, maja siabroŭka z Maskvy, jakaja padpisanaja na moj kanał, niadaŭna ŭbačyła adnavokaha chamiaka i padumała: «Nu chto ž ciabie jašče voźmie, kali nie ja». I zabrała dadomu. Kali my ź Ciapam dapamožam jašče kamu-niebudź znajści dom i viernaha siabra — heta budzie prosta cudoŭna.
…A ja dumaju: jak ža cudoŭna, kali ludzi hurtujucca dla adnoj dobraj spravy. Viadoma, možna vyrašyć, što ad mianie ničoha nie zaležyć… Ale čamu b nie pasprabavać žyć, jak i maje hieroi, pa pryncypie «chto, kali nie ja». I kali bolšaść ludziej tak padumajuć, śviet stanie bolš ščaślivym.
