Fota: Anisovich
U trunie na Chełoŭin
44-hadovy Ivan Muraŭjoŭ — vypusknik žurfaka Biełaruskaha dziaržaŭnaha ŭniviersiteta. Kaliści jon pracavaŭ u ahienctvie «Minsk-naviny», a na telekanale STB spałučaŭ pracu žurnalista i apieratara.
«Žurnalistyka — jaho pieršaja luboŭ. Jon kłasny apieratar. Šmat zdymaŭ», — kaža pra Ivana jaho šmathadovy siabra.
Z malenstva Ivan byŭ zahłybleny ŭ kulturnickaje asiarodździe. Maci vadziła jaho na imprezy dy tusoŭki. Na ich jon znajomiŭsia z žyćciom muzykantaŭ i akcioraŭ.
Siabra kaža, što Ivanu padabałasia pisać na sacyjalnyja kanfliktnyja temy. Jon lubiŭ šakavać pravakacyjnymi materyjałami.
«Adnojčy zrabiŭ siužet pra toje, jak moładź adznačała z trunoju Chełoŭin. U joj lažaŭ Ivan, a potym ź jaje, paŭstaŭšy, staŭ apaviadać pra moładzievuju imprezu. Nichto nie čakaŭ ad dziaržaŭnaha telekanała takoha materyjału».
Jak z kankurentaŭ zrabić tavaryšaŭ
Ivanu padabałasia aśviatlać padziei z žyćcia biełaruskaha andehraŭndu. Byŭ znajomy jon taksama z admysłoŭcami, jakija stajali la vytokaŭ biełaruskaj IT-haliny.
«U nulavyja ŭ jaho nievialikaj kvatery źbirałasia šmat cikavych ludziej, kab pakuryć kaljan, i jana stała kaljannym chabam. Tak jon staŭ prasoŭvać kaljannuju kulturu ŭ Minsku», — apaviadaje siabar.
Ivan Muraŭjoŭ u svajoj kaljannaj
U toj čas uładalnikami kaviarniaŭ z kaljanam byli pieravažna araby, a Ivan staŭ adnym ź pieršych biełarusaŭ, jakija pačali stvarać im kankurencyju.
Svaich arabskich kaleh jon usprymaŭ nie jak kankurentaŭ, a jak nastaŭnikaŭ. Z mnohimi padtrymlivaŭ tavaryskija stasunki, sprabavaŭ vučyć ich movu i navat Karan.
U kaljannuju prychodzili i rabotniki dziaržustanoŭ
Bolš za dziesiać hadoŭ tamu na vulicy Karła Marksa, niepadalok ad budynka administracyi Łukašenki, jon adkryŭ svaju «Kaljannuju №1».
Siabra kaža, što miesca nie abminali supracoŭniki łukašenkaŭskaj administracyi i inšych dziaržaŭnych ustanoŭ, jakija mieścilisia niepadalok. Pamiaškańnie prapanavaŭ zaniać Ivanu znajomy.
«Tam mieściłasia raniej saŭkovaje kafe, kudy prychodzili ludzi pabuchać. Vania zahareŭsia idejaj stvaryć kaviarniu, a paźniej pieranios sa svajoj kvatery ŭsio, što było źviazana z kaljanam. I sprava ŭ jaho davoli aktyŭna pajšła».
Ivan u adnym intervju zhadvaŭ, što kaliści na miescy jaho kaljannaj było kafe pad nazvaj «Eldarada» i padčas vučoby va ŭniviersitecie paśla zaniatkaŭ jon z pryjacielami čaściakom naviedvaŭsia tudy. Pa jaho słovach, heta była tannaja čaračnaja.
«Tak stałasia, — kazaŭ Ivan, — što mienavita tut źjaviłasia i majo miesca siły i pryciahnieńnia, jakoje stała navat bolšym za dom. Naohuł ja nikoli ŭ žyćci nie paliŭ. Cyharety da hetaha času navat nie sprabavaŭ. Ale niejak siabry pryviali mianie ŭ kaljannuju. Jany vielmi doŭha ŭhavorvali mianie pasprabavać pakuryć kaljan.
Ja supraciŭlaŭsia, ale ŭsio ž pasprabavaŭ. Mnie spadabałasia. Nasamreč kaljan — vielmi krutaja štuka dla znosin. Kali razam z kimści pališ jaho, a heta zajmaje hadziny paŭtary, surazmoŭca raskryvajecca, pryčym ty bačyš usie jaho hrani. I na ćviarozuju hałavu heta vielmi cikava».
Kaljannaja zabrała ŭvieś Ivanaŭ čas, i jon prypyniŭ aktyŭnuju žurnalisckuju dziejnaść, ale časam viartaŭsia da jaje dla «ŭnutranaha drajvu», kab dać vyjście lišku enierhii. Napisańniem tekstaŭ, a taksama fota— i videazdymkami zajmaŭsia vyklučna dla dušy.
Jak rapaviadaje siabra Muraŭjova, kaljannaja stała miescam, kudy prychodzili ludzi, jakija prahnuli hłytka svabody i raźniavoleńnia. Siarod ich byli biełaruskija piśmieńniki, rok-śpievaki, mastaki dy žurnalisty.
«Atmaśfiera tam była, jak u padobnych kaviarniach Vilni, ci Varšavy. Ajcišniki, jakija jeździli tudy, pa viartańni zachodzili ŭ kaviarniu da Ivana i kazali, što ŭ joj adčuvajecca atmaśfiera zamiežža», — adznačaje siabra.
Muraŭjoŭ u roznyja časy byŭ saŭładalnikam piaci ci šaści kafe ŭ Minsku i Harodni.
Biełaruščyna — dla ŭsich
Pa słovach siabra, Ivan — prychilnik biełaruščyny, jakuju ŭsprymaje nie jak «procipastaŭleńnie dziaržaŭnikaŭ ź niedziaržaŭnikami».
«Ivan imkniecca zaŭždy znajści miž hetymi pazicyjami mastok. Jon havaryŭ, što biełaruskaść — jana dla ŭsich. Davodziŭ, što ŭ dziaržaŭnych orhanach bahata słužboŭcaŭ, jakija prychilna staviacca da jaje».
Ivan Muraŭjoŭ. Fota: kyky.org
Ivan viedaŭ bahata vypusknikoŭ žurfaka, jakija pracavali ŭ dziaržaŭnych ŚMI, telefanavaŭ im i davodziŭ pamyłkovaść ich pohladaŭ.
«Ivan ličyŭ, što kali prychilniki biełaruščyny zabaniać prapahandystaŭ, buduć ich ihnaravać, to chto daniasie im inšuju pazicyju», — kaža siabra.
Viski tańniejšaje za harełku
Ivan prasoŭvaŭ nie tolki kaljannuju kulturu, ale i kulturu pićcia ałkaholu. Jon raźbiraŭsia ŭ im, dehustavaŭ vino, viski, samahon, hurtavaŭ vakoł siabie prychilnikaŭ pravilnaha ŭžyvańnia śpirtnych napojaŭ.
U 2018 hodzie Łukašenka vydaŭ dekret №7, jaki, siarod inšaha, davaŭ volnicu ŭładalnikam pitnych ustanoŭ samim vyrašajuć, jakuju canu stavić na tanny biełaruski ałkahol. U «Kaljannaj №1» tady vyrašyli zrabić harełku daražejšaj za narmalny viski.
«My z zadavalnieńniem pierapisali ceńniki, — adznačaŭ Ivan Muraŭjoŭ u intervju. —
Pamiataju, jak zaŭvažaŭ u darahich ustanovach rabaciah, jakija kuplali tannuju biełaruskuju harełku, a z zakusak była tolki chlebnaja talerka. Da ŭviadzieńnia hetaj nacenki ŭ nas nie było kanfliktaŭ z haściami. Ale potym stali prychodzić pjanyja ludzi, jakija napilisia ŭ inšych ustanovach, a potym vyrašyli kaljan pakuryć. I kali ich nie puskali, mocna aburalisia».
«Ale, viadoma, pytańniaŭ ad klijentaŭ kštałtu «A dzie tannaja harełka?» paźbiehnuć nie atrymajecca», — zaŭvažaŭ jon.
«Ja nie šmotačnik: prosta nie vykidvaju adzieńnie»
Ivan Muraŭjoŭ da ŭsiaho maje niezvyčajny harderob. Jamu nie padabajecca nasić sieryjnaje adzieńnie, a duša lažyć da kraftu.
«Maje adnosiny z rečami budujucca jak z panienkami: albo padabajecca, albo — nie. Časam i nohi ad vušej, i hrudzi, ale razumieješ, što nie tvajo, a voś hareźlivaja žyvaja dziaŭčyna rostam 1,60 moža tak spadabacca, što ŭsie dumki tolki pra jaje. Hetak ža i z rečami. «Niestandart» našmat cikaviejšy», — tłumačyŭ jon.
Fota: kyky.org
I dadavaŭ, što pa natury nie šmotačnik: prosta nie vykidvaje adzieńnie.
«Pa idei, možna było b i addavać staryja rečy, ale mnie nie chočacca: jak praviła, u mianie ŭsio davoli viasiołaje, jarkaje, z uspaminami, dy i ja, bałazie, mahu spakojna ŭleźci navat u reč dziesiacihadovaj daŭniny.
Tak časam znojdzieš u šafie kruty švedar, jaki hadoŭ 15 ciahaŭ, ci džynsy, dzie tkaniny mienš, čym łatak i raznastajnych aplikacyj, i nadzienieš. Nosiš potym da poŭnaha vyčerpvańnia resursu tryvałaści», — adznačaŭ uładalnik kaljannaj.
Ivan lubić žyvioł. Maje dvuch sabakaŭ, a ź niadaŭniaha času i navat kania. Paru razoŭ na tydzień harcavaŭ na im u maniežy i pa lasach.
«Ja na svabodzie i navat amal ceły»
Padčas vybarčaj kampanii 2020 hoda Ivan Muraŭjoŭ staŭ aktyvistam kamandy vyłučenca na prezidenctva Viktara Babaryki. Źbiraŭ podpisy ŭ jaho padtrymku.
Pieršy raz Ivana schapili 11 žniŭnia 2020 hoda, kali jon jechaŭ zdymać dla rasijskaha vydańnia «Źviezda». U niavoli prabyŭ da 13 žniŭnia.
«Bili mianie chviliny dźvie, potym zakinuli ŭ kamieru, jana nazyvajecca «stakan». Tam užo byli try čałavieki. U adnaho była raźbita hałava, jon da jaje prykładvaŭ bieł-čyrvona-bieły ściah, za jaki jaho ŭziali. Druhoha čałavieka dastali z mašyny, jon prosta jechaŭ niekudy. Treci jechaŭ na viełasipiedzie pa vieładarožcy», — raskazvaŭ jon pra svoj niavolnicki dośvied.
«Noč była vielmi chałodnaja, padłoha bietonnaja, — apisvaŭ utrymańnie ŭ kamiery Ivan. — Nikoli nie dumaŭ, što budu z takoj radaściu abdymacca ź vialikaj kolkaściu mužykoŭ! My abdymalisia, kab sahrecca. Było nierealna choładna».
Ivan Muraŭjoŭ nieŭzabavie paśla vyzvaleńnia. Fota: press-club.pro
Pa vyzvaleńni Ivan napisaŭ u fejsbuku: «Ja na svabodzie. I navat amal ceły! Siońnia buchajem u Kaljannaj. Čakaju siabroŭ i tych, chto vyjšaŭ! My ciapier akramia taho, što nacyja, dyk jašče i braty!»
Paźniej jon daviedaŭsia, što pieršuju niavolnickuju noč pravioŭ u Frunzienskaj RUUS stalicy. A trymali schoplenych u spartovaj zali.
«Vania vyjšaŭ z-za krataŭ z čornaj dupaj i takimi ž čorna-fijaletavymi nahami… I pieršaje, što jon zrabiŭ, heta skazaŭ: «Dziakuj». Jon padziakavaŭ nieznajomym ludziam, kali dabraŭsia da svajho doma biez krasovak u razarvanaj vopratcy i ŭbačyŭ u padjeździe 5-litrovuju butyl z vadoj, pakiet ź bintami i pierakisam vadarodu. A na parozie lažaŭ kamień, kab jaho možna było padkłaści pad dźviery dla tych, kamu treba było ratavacca», — zhadała ŭ fejsbuku žurnalistka Luboŭ Łuniova.
Druhi raz Ivana zatrymlivali ŭ žniŭni 2021 hoda, kali vybraŭsia taksama zdymać.
Paśla zatrymańnia Muraŭjova zvolnili ź dziaržaŭnaha telekanała žonku
Pa słovach siabra, mnohija havaryli Ivanu, kab jon zjazdžaŭ ź Biełarusi, ale toj nie chacieŭ.
Apošnim časam spravy z kaljannaj išli kiepska, bo z krainy źjechali šmatlikija jaje naviedniki.
«Jamu daviałosia zvolnić niekatorych rabotnikaŭ, kab zastacca na płavu. Pracavaŭ u kaljannaj sam», — zaŭvažaje jon.
29 žniŭnia Ivana zabrali prosta z kaviarni. Jaho abvinavacili va ŭdziele ŭ «ekstremisckim farmiravańni».
Nahodaj dla kryminalnaha pieraśledu, jak stała viadoma pa ahučvańni prysudu, byli Ivanavy videazdymki dla rasśledavańnia žurnalista Stasia Ivaškieviča. Siužet pad nazvaj «Siabroŭka Lilii Łukašenka i aliharchi stali bienieficyjarami spravy artapiedaŭ» pakazaŭ telekanał «Biełsat» u lipieni.
Na nastupny dzień pa zatrymańni Ivana zvolnili z STB jaho žonku.
Minski haradski sud adpraviŭ pradprymalnika, videaapieratara-fryłansiera Ivana Muraŭjova na 2,5 hoda ŭ kałoniju ahulnaha režymu. Spravu razhladała Alena Šylko. Pravaabarončaj supolnaściu Muraŭjoŭ pryznany palitviaźniem.
«Naša Niva» — krynica jakasnaj infarmacyi i bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ «NN»Zatrymany ruchavik kaljannaj kultury Minska Ivan Muraŭjoŭ
Pryznali palitviaźniami žurnalistaŭ Ivana Muraŭjova i Jaŭhiena Mierkisa
«Kaljannaja» Ivana Muraŭjova
