Ekśpierymient zaviaršyŭsia ŭ paniadziełak, kali kaśmičny karabiel biez ekipaža paśpiachova ŭrezaŭsia ŭ asteroid, kab źmianić jaho arbitu.
Ci moža NASA zrušyć arbitu asteroida, urezaŭšysia ŭ jaho kaśmičnym karablom?
Sutyknieńnie kaśmičnaha karabla i asteroida pad nazvaj Dymorf aznačaje kulminacyjny momant misii koštam 325 miljonaŭ dołaraŭ. DART — heta pieršaja ŭ śviecie misija pa vyprabavańni technałohii, jakaja adnojčy moža abaranić Ziamlu ad katastrafičnaha ŭdaru asteroida.
U momant sutyknieńnia Dimorphos znachodziŭsia za miljony kiłamietraŭ. Ale padzieńnie hetaha asteroida mahło b pryvieści da «stychijnaha biedstva takoha maštabu, jakoha my nikoli raniej nie bačyli». Kali b padzieńnie adbyłosia ŭ nasieleny punkt, to škoda naličvała b dziasiatki miljardaŭ dołaraŭ i šmatlikija čałaviečyja achviary, kamientuje aficer płanietarnaj abarony NASA Lindli Džonsan.
Viadoma, što bolš za miljon asteroidaŭ roznych pamieraŭ, formy i składu ruchajucca pa roznych arbitach vakoł Sonca. Pavodle NASA, niama harantyj, što ni adzin ź ich nie akažacca na šlachu sutyknieńnia ź Ziamloj u nastupnaje stahodździe. Tamu abarona płaniety zastajecca ŭ centry ŭvahi ahienctva.
Endru Čenh, kiraŭnik hrupy misii DART, skazaŭ, što ciapier źmianiajecca myśleńnie ab pahrozie, jakuju niasuć asteroidy.
«20 hadoŭ tamu ideja ab tym, što my možam abaranić płanietu ad asteroidaŭ, vyklikała vialiki rohat, — skazaŭ doktar Čenh. Ale my praciahnuli ruchacca dalej. Ciapier ludzi razumiejuć nie tolki, što takoha rodu niebiaśpieka realnaja, ale i toje, što mahčymaść zrabić što-niebudź z hetym taksama realnaja, i heta DART».
Zaniepakojenaść pahrozaj, jakuju ŭjaŭlajuć asteroidy, častkova vyklikanaja minułymi padzieńniami asteroidaŭ i nastupstvami ad hetaha. Padzieńnie kaśmičnaha cieła šyrynioj u 10 kiłamietraŭ adyhrała rolu ŭ vymirańni dynazaŭraŭ dziasiatki miljonaŭ hadoŭ tamu. U 2013 hodzie ahnisty šar upaŭ u Čalabinsku, paškodziŭšy tysiačy budynkaŭ i paraniŭšy kala 1500 čałaviek. Navukoŭcy miarkujuć, što ŭ 1908 hodzie asteroid, u 10 razoŭ bolšy, zraŭniaŭ ź ziamloj 2000 kvadratnych kiłamietraŭ sibirskaha lesu.
U 2005 hodzie Kanhres ZŠA daručyŭ NASA znachodzić i adsočvać 90% usich asteroidaŭ i kamiet pamieram bolš za 140 mietraŭ, arbity jakich mohuć nablizić ich da arbity Ziamli na adlehłaść 30 miljonaŭ mil.
Sproby źmianić trajektoryju
Navukoŭcy misii, jakija nazirajuć za kaśmičnym karablom DART, čakajuć, što jaho sutyknieńnie z Dimorphos pieradaść dastatkovy impuls, kab źmianić arbitu asteroida prykładna na 1%.
Kab technałohija kinietyčnaha ŭdaru sapraŭdy pracavała, kaśmičnyja ahienctvy pavinny mieć mahčymaść zaŭvažyć niebiaśpiečny asteroid dastatkova rana, kab pačać misiju: za 5, 10, 15, 20 hadoŭ da čakanaha sutyknieńnia.
Ahienctva razhladaje inšyja idei dla adchileńnia abo źniščeńnia niebiaśpiečnych asteroidaŭ
Inšyja mahčymyja padychody ŭklučajuć abstreł asteroidaŭ ionnymi pučkami abo źmianieńnie ich trajektoryj z dapamohaj tak zvanaha hravitacyjnaha ciahača — kaśmičnaha karabla, jaki padlataje da peŭnaha asteroida i na praciahu doŭhaha času akazvaje hravitacyjnaje ŭździejańnie na kaśmičnuju parodu. Adpraŭka kaśmičnaha karabla dla jadziernaha padryvu asteroida, kab źniščyć jaho ŭ karotkija terminy, taksama zastajecca patencyjnym varyjantam.
