Jan i Anastasija Papkovičy. Fota: asabisty archiŭ
Na pačatku vieraśnia telehram-kanał vałanciorskaj inicyjatyvy «Śpisy zatrymanych» apublikavaŭ infarmacyju pra zatrymańnie cełaj siamji: Jana, Anastasii i Alesia Papkovičaŭ.
Svajaki raskazali «Miedyjazonie», što raniej Jan pracavaŭ inkasataram u «Biełhazprambanku». Jon zvolniŭsia 31 žniŭnia i 3 vieraśnia z žonkaj Anastasijaj płanavaŭ źjechać u Polšču, dzie žyvie jaho starejšy brat Stanisłaŭ. Adnak 2 vieraśnia ŭ kvateru da Jana ź pieratrusam pryjšli siłaviki. Anastasiju zatrymali razam z mužam, ale adpuścili ŭ toj ža dzień. Ciapier dziaŭčyna znachodzicca ŭ biaśpiecy.
Pavodle jaje słoŭ, usio adbyłosia 2 vieraśnia ranicaj u Zavodskim rajonie Minska.
— My žyli nie tam, dzie prapisany muž, a ŭ siabra dziacinstva muža — na toj ža vulicy. My źbiralisia źjazdžać z 2 na 3 vieraśnia ŭnačy ŭ Polšču. Tam žyvie starejšy brat muža Stas, jon arandavaŭ dom na ŭsich nas, i my navat užo byli ŭpisanyja ŭ damovu arendy, — raskazvaje Anastasija. — Druhoha my pračnulisia a dziaviataj ranicy, muž ustaŭ z łožka, pajšoŭ pa ručnik, i my čujem, što adčyniajucca klučom uvachodnyja dźviery. Chłopiec, ź jakim my žyli, u hety čas nie moh pryjści naohuł ni pry jakich umovach. Nu i ŭsio.
My z mužam hladzim adno na adnaho. Čakajem. A kali zachodziš u kvateru, pieršyja dźviery — u pakoj, dzie žyŭ hety chłopiec, a pa kalidory ŭ kancy našy z mužam. I ja prosta čuju, jak z nahi vybivajucca pieršyja dźviery. Tam huk charakterny, zrazumieć možna. I potym śledam vybivajucca z nahi našy dźviery.
Pavodle słoŭ Anastasii, jany navat nie paśpieli apranucca paśla snu, kali ŭ pakoj uvarvalisia dva siłaviki ŭ poŭnaj ekipiroŭcy z aŭtamatami i čatyry čałavieki ŭ čornaj formie. Akramia Anastasii i Jana, u pakoi načavaŭ ich pitbul, jaki pačaŭ brachać na nieznajomych ludziej. Adzin ź siłavikoŭ, pa śćviardžeńni dziaŭčyny, streliŭ u sabaku z aŭtamata.
— Jon nie napadaje, jon prosta spałochaŭsia i pačaŭ haŭkać. I jany stralajuć u sabaku. U mianie muž zabiraje sabaku, kab jon nie pabieh na ich, i kładziecca na jaho. Siłaviki stralajuć ŭžo druhi raz, u muža. Ja pačuła, jak jon kryčyć: «Nie, nie, nie stralajcie. Ja zaraz prybiaru sabaku». Ja pahladzieła, što ŭ sabaku jany pacelili.
Pieršaja kula prajšła pa datyčnaj i paraniła sabaku ŭ pysu. Starejšy brat Jana Stanisłaŭ dasłaŭ «Miedyjazonie» fotazdymak ranieńnia, zrobleny ŭžo paśla taho, jak žyviole ŭ vieterynarnaj klinicy nakłali švy.
Sabaka Jana i Anastasii paśla zdareńnia. Fota: asabisty archiŭ
Druhaja kula prajšła mima sabaki i Jana, kaža Anastasija. Paśla stralby dvoje siłavikoŭ u ekipiroŭcy doŭha chadzili pa pakoi i šukali adstralanyja hilzy.
— Mužu dazvolili vyvieści sabaku na bałkon. Ja tolki ŭbačyła, što sabaka ŭvieś u kryvi. Muž zrazumieŭ, što pryjšli pa jaho, i jon prosta loh na padłohu i skłaŭ ruki za hałavu. Hetyja, jakija byli ŭ čornym, adrazu pačali kryčać: «Lažać, nie ruchacca, nie dryhacca, nikudy nie hladzieć, dzie telefony?» Telefony na stale lažali. Jany ŭziali ŭ muža, pačali pytacca parol. Jon jaho nazvaŭ, skazaŭ parol ad telehrama, ale jak tolki jany ŭvajšli ŭ telehram, jon u muža «vylecieŭ». Moj telefon prosta razbłakavali, ale nie paleźli dalej, — uspaminaje Anastasija Papkovič.
Paśla hetaha pary dazvolili apranucca. Jana adviali ŭ inšy pakoj i, pa słovach Anastasii, doŭha źbivali. Dziaŭčyna śćviardžaje, što siłaviki abvinavačvali jaje muža ŭ tym, što heta jon niešta zrabiŭ z telehramam na telefonie i pytalisia, kamu jon pisaŭ apošniaje paviedamleńnie. Hetyja ž pytańni paźniej zadavali i samoj Anastasii.
— Ja kažu, što jon telefon u ruki nie braŭ, vy ž usio bačyli. Jany jaho vielmi doŭha bili. Mnie pahražali, ale nie čapali. U muža zastalisia dzieci ad pieršaha šlubu, jakija žyli z byłoj žonkaj. Ale jany dumali, što heta maje dzieci i abiacali zabrać ich u prytułak, a mianie pasadzić na dziesiać hadoŭ. Potym pačaŭsia pieratrus. Siłaviki da mianie padychodzili i kazali pastajanna: «Nu što, tvoj muž fašyst? Značyć, i ty taksama fašystka, vychodzić?» U mianie jość tatuiroŭki. Pačali pra tatuiroŭki pytacca. Hetym ludziam składana było rastłumačyć, što heta runy, a nie svastyka.
Padčas pieratrusu ŭ zdymnaj kvatery Papkovičaŭ kanfiskavali techniku. Paśla paru vyvieli na vulicu. Anastasija ŭ hety momant zaŭvažyła, što muž mocna źbity. Udvaich ich advieźli ŭ čaść unutranych vojskaŭ na Majakoŭskaha. Tam dziaŭčynie skazali čakać u altancy na vulicy i rychtavacca da razmovy. Na jaje prośbu patelefanavać baćkam siłaviki adkazali: «Kali nam spadabajecca z taboj razmova, to patelefanuješ, a kali nie spadabajecca, to nichto nie budzie viedać, dzie ty».
— Potym mianie paklikali ŭ hety budynak. I tam u pieršym kabiniecie ja ŭbačyła muža. Jon lažaŭ na padłozie ŭ kajdankach. Mianie zaviali ŭ inšy kabiniet. Tam śledčy kaža: «Nu raskazvaj, jak vy źbiralisia jechać va Ukrainu?» Ja sprabavała rastłumačyć, što my ŭ Polšču źbiralisia, što ŭ nas tam užo navat dom arandavany, i my ŭ damovu arendy ŭpisanyja. Navošta nam va Ukrainu? Mnie pačali tłumačyć, što ŭ mianie muž adbity, jon fašyst, jon suprać dziaržavy, u jaho niapravilnyja dumki, što jon budzie za heta siadzieć vielmi doŭha. I naohuł jon źbiraŭsia jechać najmitam, a ja pavinna była jechać tudy miedsiastroj. Ja kažu, što ŭ mianie miedycynskaj adukacyi navat niama. Jany: «Nu, vałancioram by pajšła», — pierakazvaje razmovu Anastasija.
Paśla pieratrusu na zdymnaj kvatery siłaviki pajechali pa miescy prapiski Jana, dzie žyli jaho baćki, praciahvaje žančyna. Za 20 chvilin da pryjezdu siłavikoŭ da ich pryjšoŭ Aleś, druhi starejšy brat Jana. Pa słovach Anastasii, jon zajšoŭ praviedać baćkoŭ i prynios im pradukty.
Aleś źbiraŭsia źjazdžać u Polšču razam ź joj i Janam.
Kali ŭ kvateru da baćkoŭ bratoŭ pryjšli siłaviki, jany pierš za ŭsio spytali ŭ Alesia: «Ty taksama źbiraješsia źjazdžać?» Paśla śćviardžalnaha adkazu pačali źbivać maładoha čałavieka pry baćkach, kaža Anastasija Papkovič.
— Ja jašče kali siadzieła ŭ hetaj vajskovaj čaści, hladžu — Aleś. Ale padumała, što, moža, pakazańni niejkija pryvieźli davać? Janaŭ brat jak-nijak. Potym pryhledziełasia, a Aleś siadzić u kajdankach. Vidavočna nie śviedkavyja pakazańni pryjšoŭ davać. Moj muž, vierahodna, bolš niebiaśpiečny, bo ŭ muža kajdanki byli za śpinaj zašpilenyja, a ŭ Alesia śpieradu, — razvažaje Anastasija.
Paśla praciahłaj hutarki pra toje, što Anastasija «jašče maładaja, choča sapsavać sabie žyćcio» i hetak dalej, dziaŭčynu adpuścili dadomu. Na vychadzie z čaści joj «paraili» nikudy nie źjazdžać, nikomu ničoha nie raskazvać, bo «ciabie my taksama zakryjem».
— Heta było 2 vieraśnia, u piatnicu. I tolki ŭ sieradu mnie paviedamili, što Jana pieravieźli ŭ SIZA KDB. A dzie jon byŭ uvieś hety čas? Nichto nie kaža, nichto ničoha nie viedaje. Da jaho taty ŭ paniadziełak pryjazdžaŭ śledčy. Taksama pytaŭsia pra Ukrainu, jak syn źbiraŭsia jechać, ci vioŭ doma razmovy. Pra pryčynu zatrymańnia nam skazali, što «namiery na ździajśnieńnie złačynstva». A jakoje złačynstva — nichto ničoha nie skazaŭ. U jaho nibyta ŭ telefonie znajšli instrukcyju pa pierasiačeńni miažy. Ja kažu, dziakuj bohu, što nie mietadyčku.
Anastasija nie viedaje, za što ŭ rečaisnaści mahli zatrymać muža i ŭ čarhovy raz admaŭlaje, što jon źbiraŭsia jechać vajavać za Ukrainu. Da 2 vieraśnia ŭ jaho nie było prablem z zakonam. Adnak jana miarkuje, što zatrymańnie moža być źviazanaje z vajskovym minułym muža.
— Potym vyśvietliłasia, što da chłopca, u jakoha my žyli, na pracu na zavod pryjšli kadebešniki i pačali ŭsich praviarać. I jamu skazali, maŭlaŭ, zdaj kaho-niebudź, inakš my ciabie pryciahniem za pratesty ŭ 2020-m. Nu i voś jon skazaŭ, što ŭ mianie jość siabar, jaki ŭ mianie žyvie, jon chadziŭ na pratesty, a ciapier źbirajecca źjazdžać u Polšču. A muž u mianie adsłužyŭ u śpiecnazie ŭ Marjinaj horcy. Vielmi šmat razoŭ jaho klikali i pracavać, i ŭ «Alfu», i ŭ SBP, i ŭ ASAM, i va ŭsie hetyja miescy. Jon pracuje vosiem hadoŭ inkasataram, to bok čałaviek, jaki ŭmieje stralać. Jon u mianie vystupaŭ na spabornictvach pa boksie. Poŭny pakiet pahroz. A jašče źbiraŭsia źjazdžać, — raskazvaje Anastasija Papkovič.
Jaje muž šeść hadoŭ pracavaŭ inkasataram u «Biełahraprambanku», nie raz zajmaŭ pieršyja miescy ŭ prafiesijnych spabornictvach. Dva hady tamu jon pierajšoŭ na pracu ŭ «Biełhazprambank». U žniŭni 2022 hoda Jan staŭ najlepšym inkasataram banka.
Na pačatku vieraśnia ŭ «Biełhazprambanku» zatrymali jak minimum dziesiać inkasataraŭ. Rabotniki banka raskazvali «Zierkału», što ich zatrymańnie moža być źviazanaje z abrazaj Łukašenki va ŭnutranym čacie inkasataraŭ.
— U nas z mužam adno ad adnaho nikoli nijakich sakretaŭ nie było. I ja viedaju, što takoha čata inkasataraŭ nie isnuje, — śćviardžaje Anastasija Papkovič. — Nu, jaho niama. Ja tak razumieju, što heta niejkaja śpiecyjalna zakaznaja była štuka z zatrymańniami.
Ja tam amal usich viedaju, i tam siarod inkasataraŭ 90 adsotkaŭ — heta 50-hadovyja byłyja mianty i sudździ. Kaho i za što tam zatrymlivać? — ździŭlajecca Anastasija.
Pavodle jaje słoŭ, ad advakataŭ stała viadoma, što ciapier jaje muža i jaho brata padazrajuć u hrubym parušeńni paradku (niahledziačy na dźvie papiarednija viersii pryčyn zatrymańnia Jana). Pavodle jaje słoŭ, u telefonie Alesia siłaviki znajšli fota z pratestaŭ, dzie jon z bratam i Anastasijaj stajać na prajeznaj častcy. Ci maje Jan Papkovič dačynieńnie da spravy inkasataraŭ «Biełhazprambanka», nieviadoma. Jaho zatrymali 2 vieraśnia, a inšych inkasataraŭ banka, pavodle infarmacyi «Zierkała», — 6 vieraśnia.
