Pišam doŭhija teksty z 1906 hoda
© 2019 | Naša Niva

MEnsk
Razam z Samsung Galaxy S20 Ultra my praciahvajem prajekt MEnsk. Cykł pra horad, jaho dychańnie i rytm, kulturu i atmaśfieru, pra miescy i budynki, pra ludziej. Minčuki adkryjuć nam dyjamienty, prychavanyja ŭ miežach asobnych rajonaŭ stalicy, pakažuć miascovyja słavutaści i raskažuć pra tamtejšyja paradki. Ciapier, kali nam usim lepš stay home, – samy čas pačać virtualnaje padarožža pa Minsku, pra jaki nie napišuć u turystyčnych hajdach.
Kamiera 108 Mp (f/1,8) + 48 Mp (f/3,5) + 12 Mp (f/2,2) + 0,3 Mp, TOF 3D, videa 8K@24 fps
Frantalnaja kamiera 40 Mp (f/2,2)
8 jadraŭ (2×Mongoose M5 @2,73 HHc + 2×Cortex-A76 @2,50 HHc + 4×Cortex-A55 @2,0 HHc)
Apieratyŭnaja pamiać (RAM) 12/16 HB, unutranaja pamiać 128/256/512 HB
Abarona IP68
Akumulatar 5000 mA·hadz., chutkaja zaradka 45 Vt, biazdrotavaja zaradka 15 Vt
Pamiery 167×76×8,8 mm
Vaha 220 h
Uvieś vizualny materyjał dla prajekta MEnsk my zdymali na kamieru smartfona Galaxy S20 Ultra
Traktarny, Asmałoŭka,
Kamienka, Zialony Łuh,
Šabany...

Kožny asobna ŭziaty rajon – heta ceły mikrasuśviet, dzie burlić žyćcio.

Dyk uklučym zum
i pahladzim
pry nabližeńni,
što tam adbyvajecca.
Paŭdniova-zachodniuju častku Minska pačali asvojvać u 1970-ja. Na źmienu sielskamu žyćciu pryjšło haradskoje – uźnialisia čatyry mikrarajony Paŭdniovaha Zachadu i paźniej jašče dzieviać Malinavak. Viadomy siońnia praśpiekt Dziaržynskaha ŭźnik akurat tady, kali źjaviłasia patreba źviazać novyja mikrarajony z centram horada. Naŭrad ci jašče ŭ 1960-ja chtości ŭjaŭlaŭ, što papiarednica mahistrali, vuzieńkaja vułačka Savieckich Pamiežnikaŭ, nieŭzabavie pieratvorycca ŭ šyroki praśpiekt.
Malinaŭka – Paŭdniovy Zachad
Ličycca, što Paŭdniovy Zachad staŭ adnym z apošnich rajonaŭ savieckich časoŭ, dzie aktyŭna raźvivali handlovuju i bytavuju infrastrukturu. Paśla prajekciroŭščykaŭ užo kudy bolš cikaviła kolkaść žytła, a nie asiarodździe. Heta paćviardžajuć, naprykład, zbudavanyja tut vialiki handlovy centr «Kirmaš», univiersam «Vałhahrad» i svoj kinateatr «Biareście».
Čym žyvuć hetyja rajony siońnia? Pra heta my raspytali žycharoŭ Malinaŭki i Paŭdniovaha Zachadu: repiera Valika, śpiavačku Barbaru Huzarevič i teatralnaha krytyka Alaksieja Strelnikava.
Adčuć atmaśfieru repu
Usie my viedajem, što kadry z hetych spalnikaŭ skłali salidnuju častku vizualnaha šerahu klipa «Słova pacana» Maksa Karža. Treba skazać, što paŭdniova-zachodniaja častka Minska ŭ pryncypie maje reputacyju repierskaj. Heta nam paćviardžaje i repier Valik, jaki žyvie tut z pačatku nulavych.

«Ja niaredka čuŭ: «A, ty z Malinaŭki, dyk usie repiery adniekul adtul». I tut jość ziernie praŭdy. Adsiul vyjšaŭ Arciom Lil Ice, viadomy jak Iceon. Kali mnie było 13 hod, jaho, zdajecca, viedaŭ kožny, chto byŭ zacikaŭleny žanram. Byŭ hurt Smoke Box. Bitboksier Nigga taksama z hetych krajoŭ. A jašče raniej tut pracavała studyja hukazapisu «Malibu», dzie ŭ tym liku zapisvalisia rep-vykanaŭcy. Ciapier, praŭda, jany pierajechali bližej da centra».
Malibu – heta, darečy, jašče adna miascovaja nazva Malinaŭki. Naroŭni z Maline.
Valik pakul nie pryśviačaŭ trekaŭ svajmu rajonu, kali nie ličyć frahmientarny ŭdzieł u stvareńni muzyki dla karotkamietražki režysiora Andreja Śviatłova, jakuju jon zdymaŭ tut – stužka pakul na stadyi postpradakšnu. Ale pieršy albom chłopiec napisaŭ, špacyrujučy pa rodnych vulicach: jon nikoli nie prydumlaje treki doma, siedziačy ź listom papiery. Prosta vychodzić na śviežaje pavietra, hulaje i niešta načytvaje na dyktafon.

«Maci raskazvała, kali baćka ŭpieršyniu pryvioz jaje ŭ našu budučuju kvateru ŭ Malibu, jaje pieršaja reakcyja była: «U jakoje ž bałota ja trapiła!» U 2002 hodzie tam, dzie zaraz mietro Malinaŭka, nie było ničoha. Niedzie ŭ 2003-m u lasočku, dzie ciapier staić ProStore, ja chavaŭ svajho pamierłaha chamiaka Ëryka».
Valancin Jankavy,
ci Valik, rep-vykanaŭca
Valik viadzie nas u kultavaje dla ŭsich milenijałaŭ miesca – kampjutarny kłub «Alimpik» na vulicy Jasienina, 10. Zumieram, vidać, nie zrazumieć, ale raniej heta byŭ mahnit dla ŭsich, kamu treba było zarubicca ź siabrami ŭ kampjutarnyja hulni ci pasiadzieć u internecie.
Niepadalok ad «Alimpika» – «aporka», kudy traplali (i traplajuć) usie miascovyja chulihany. Byvaŭ tam niekalki razoŭ i Valik: adzin raz jak śviedka, kali jaho tavaryšu na zapraŭcy raźbili tvar šklanoj butelkaj. Druhi – kali zhubiŭ mabilny telefon: znajści jaho było žyćciova važna, bo na im zastalisia dyktafonnyja zapisy budučych trekaŭ (praz paŭtara miesiaca mabilnik, darečy, znajšli).
«Ja kampjutarnyja hulni asabliva nie lubiŭ, ale siabry – vielmi. Nu, i ja za kampaniju siadzieŭ pobač. Na kanikułach źbirałasia banda z 25 čałaviek i ŭ 9 hadzin ranicy nakiroŭvałasia ŭ «Alimpik». Siadzieli tam sutkami».

Kali raniej u «Alimpiku» stajała kala 30 kampjutaraŭ, to ciapier zastałosia ŭsiaho dva. Kłub zbolšaha pracuje pad patreby tych, chto pryjšoŭ niešta razdrukavać.

«Va ŭsich zaraz svaje kampy, što vy chočacie. Tym bolš tut staraja technika zastałasia. Načalnik uvohule chacieŭ nas skaracić: kłub zajmaŭ vialikuju płošču, jakaja nie akuplałasia. Ale voś pakinuli zakutok, pakul siudy jašče zachodzić 2–3 naviedniki za dzień», – raskazvaje administratarka».

«Ja sam na ŭliku paśpieŭ «pastajać», ale na ŭnutryškolnym: niejak vypaliŭ u škole cyharetu paśla repietycyi KVZ. Ale pry hetym visieŭ na došcy honaru jak hałoŭny ŭdzielnik kulturna-masavych, tvorčych mierapryjemstvaŭ. Navat Misteram Maskoŭskaha rajona byŭ».
Valik kaža, što kali b jamu daviałosia padpracoŭvać ekskursavodam pa rodnych prastorach, to tym, chto šukaje raźmierany adpačynak, jon pakazaŭ by park imia Paŭłava, ci, pa-narodnamu, Muchlu. Prademanstravaŭ by chram Opcinskich starcaŭ jak prykład draŭlanaha dojlidstva. A hanhstaraŭ zavioz by adrazu na Paŭdniovy Zachad.

«Pakolki Paŭdniovy Zachad starejšy rajon, tam zaŭsiody, jak mnie padajecca, adbyvajecca bolš kryminalnych historyj. Znajomyja adtul zaŭsiody traplali ŭ zvodku pieradačy «Nadzvyčajnaje zdareńnie».
Z abiedźviuma aŭdytoryjami Valik abaviazkova prajechaŭsia b pa «załatym kole» hałoŭnych złačniakoŭ.

«Samaje kultavaje miesca na rajonie, jakoje trymajecca ažno z pačatku nulavych, – «Baciskaf» na praśpiekcie Lubimava, 10. Tut abaviazkova sustrenieš jak aŭtarytetaŭ, tak i chulihanaŭ. Treba razumieć, što mienavita tam z daŭnich časoŭ možna ŭbačyć stryptyz: i mužčynski, i žanočy».

Adzin z baraŭ, jaki na rajonie začyniajecca najpaźniej, – Red Klen z terasaj, adkul adkryvajecca vid na malinaŭskija prastory.

«Chacia my časta zdabyvali sabie ŭłasnyja pryvatnyja «terasy»: prosta adkryvali zamki na dachi novabudoŭlaŭ, stavili tam kresła, kidali matracy – i mahli pravieści tam usiu noč pad frystajł».
Ubačyć kurhany prodkaŭ
Dla tych, chto lubić dobruju kavu i kruasany, z 7.30 ranicy adčynienaja kaviarnia Moulin na Janki Čačota, 7 ci Took pa praśpiekcie Dziaržynskaha, 80. Mienavita tam my i sustrakajemsia z Barbaraj Huzarevič. «Heta, vidać, adno z maich lubimych miescaŭ. Ja zaŭsiody prychodžu siudy pa kavu, ale tut možna i pajeści: sušy, naprykład. U kaviarni zaŭsiody tusujecca modnaja moładź».

Barbara pierajechała ŭ Paŭdniovy Zachad niekalki hod tamu i kaža, što amal adrazu adčuła siabie ŭ biaśpiecy.
Barbara Huzarevič, ZRABI, błohierka, śpiavačka
«Ja paśpieła pažyć u Łošycy, dzie mianie niejak pabili. I ŭ Sierabrancy. Tamu dobra razumieju, jakim moža być spalnik. Dyk voś z punktu hledžańnia ŭnutranaha spakoju niejak adčuvaju, što tut sa mnoj ničoha nie moža zdarycca. Akramia taho, u rajona raźvitaja infrastruktura. Ale jość i vidavočny minus: nie samaje čystaje pavietra».

Ź inšaha boku, Barbara vyrazna padzialaje dla siabie Paŭdniovy Zachad z novymi žyłymi kvartałami, u adnym ź jakich jana i žyvie, i staruju zabudovu.
«U novych damach byccam zusim inšy śviet: my bolš dyscyplinavanyja ŭ płanie padtrymańnia čyścini, nam važna toje, što vakoł nas. A ŭžo praz darohu valajecca śmiećcie. U staruju častku Paŭdniovaha Zachadu dziaŭčyna lubić vychodzić na špacyr, zakupiŭšysia sasiskami. Imi jana padkormlivaje aravu katoŭ: u novych kvartałach chvastatych kudy mienš.

U Paŭdniovym Zachadzie architektary jašče dazvalali sabie praźmiernaści ŭ vyhladzie dekaratyŭnych upryhožańniaŭ, mazaiki i skulptur. Heta možna zaŭvažyć kala «Vałhahrada» ci zirnuŭšy na ŭniviersamie «Paŭdniovy Zachad» pa praśpiekcie Haziety Praŭda, 20.
Jość tut i miesca cikavaj architektury ŭžo postsavieckich časoŭ. Abaviazkova dla ahladu – adukacyjny centr Iahaniesa Rau, pabudavany ŭ pačatku 1990-ch pa prajekcie zachodniejeŭrapiejskaha architektara. Budynak nahadvaje suprematyčnyja idei damoŭ pradstaŭnikoŭ UNOVIS.
Jašče adna cikavaja rysa rajona – kurhany. Karaskajučysia na vysokija hory z samakatami i rovarami, dzieci i padletki i nie padazrajuć, što stajać na mohilnikach dryhavičoŭ. Pravodziačy raskopki kala adnaho ź ich, što nasuprać hatela «Źviazda», archieołahi znajšli kieramiku, nož, upryhožańni i inšyja vyraby, jakija datujucca X—XI stahodździami.
«Kali abirali z mužam miesca dla stałaha žycharstva, ja staviłasia da hetaha rajona skieptyčna. A kali pačała tut žyć, pretenzij nie zastałosia. Nu, chiba tolki chaciełasia b, kab rajon byŭ zielaniejšy. Ale hety minus pierakryvajuć pryhožyja zachody sonca, jakija možna štodzień nazirać z majho 25-ha paviercha», – padsumoŭvaje Barbara.
Pakarmić koz
u kamiennych džunhlach
Teatralny krytyk Alaksiej Strelnikaŭ pierajechaŭ u minskuju Malinaŭku-4 u 1993 hodzie. Tady jamu było 10 hod.

«Vialikaja častka Malinaŭki-4 – byłyja žychary Čačerskaha rajona, adkul paśla Čarnobylskaj avaryi pierasialili kala čatyroch tysiač siamiej. My z baćkami žyli ŭ Homieli, ale adna čačerskaja siamja nie chacieła pierajazdžać u Minsk: im treba było zastacca bližej da svajakoŭ. Tak jany pierajechali ŭ našu homielskuju kvateru, a my pierabralisia ŭ Minsk. Taki voś abmien».
Alaksiej Strelnikaŭ, teatralny krytyk
Surazmoŭca pryznajecca, što Malinaŭka nikoli nie była centram. Usie važnyja padziei adbyvalisia ŭ jaho žyćci, kali jon vyryvaŭsia za miežy rajona. Heta adbyvałasia z kožnym, chto dasiahaŭ uzrostu, kali možna, narešcie, samastojna sieści na ŭmoŭny 53 tralejbus i pajechać «u horad».

«Ale pry hetym rajon samabytny. Kali ty tut žyvieš, to, samo saboj, adkryvaješ niejkija krutyja rečy. Pakolki tut pastajanna išła budoŭla, padletkami my bavili čas dosyć ekstremalna. Naŭrad ci raniej my viedali pra parkur, ale niečym padobnym chłopcy zajmalisia na budoŭlach. Tyja, chto moh sabie dazvolić, skakali sa skiejtarskaj doškaj. Uvohule, tut niejak zaŭsiody byŭ dvaravy sport. Ciapier heta najzručniej rabić na vorkaŭt-placoŭcy ŭ parku imia Paŭłava».
Kali nie na budoŭlach, to ŭsie źbiralisia na fłetach. Nakiroŭvajučysia da kahości ŭ hości, treba było być asabliva aściarožnym, kali naha stupała na terytoryju Paŭdniovaha Zachadu: vostra stajała pytańnie «Ź jakoha ty Zachadu?», i za niapravilny adkaz možna było adchapić i raźvitacca z kišennymi hrašyma.

«Ale malinaŭskich asabliva nie čapali. Dy i ja nie tak časta chadziŭ pa fłetach: ja vučyŭsia ŭ himnazii i ŭvieś čas niešta zubaryŭ. Uvohule, raniej i naš rajon, i Paŭdniovy Zachad byli bolš chulihanskimi. Siabroŭka niejak pafarbavała maje vałasy ŭ bieły koler z ružovymi kvietačkami, i ja pachadziŭ tak usiaho try dni: kab nie pravakavać miascovych pacanoŭ. Ciapier usio niejak mirna. Moža, kaniečnie, ja vyras i štości ŭpuskaju, ale ja hladžu ŭ vokny i baču, jak u hadzinu nočy dziaŭčyna moža spakojna adna viartacca dadomu. U 1990-ja heta było niemahčyma».
Tusiła moładź i na ciepłatrasie, jakaja ciahniecca ŭzdoŭž MKAD.
«Paśla navokał stali źjaŭlacca šynamantažy i zapraŭki – i padletki raźbiehlisia: usio ž im važna być tam, dzie im nichto nie budzie zaminać. Chacia dla sučasnaj moładzi heta, vidać, nie tak aktualna: jany lubiać źbiracca ŭ handlovych centrach. U nas ich pryciahvajuć ProStore i DiaMond city Mall.
Sa svajoj siamjoj Loša ciapier taksama žyvie ŭ Malinaŭcy. Syn Leŭ, ź jakim jany vychodziać na špacyr, lepš za tatu viedaje pra samyja cikavyja miescy na skryžavańni Jasienina i Kurhannaj.

U spartyŭnym centry Maksima Mirnaha chłopčyk zajmajecca tenisam. Praz darohu, u vialikim jary, dzie pobač z vysotkami miažuje pryvatnaja zabudova, usie siemji ź dziećmi kormiać kozačak haspadara z doma na Kurhannaj, 4. A jašče ŭ adnym vialikim jary letam hulajuć z sabakami, a zimoj katajucca na sankach.

Raskazvajučy pra Malinaŭku, niemahčyma nie zhadać aŭtarynak, jakija miascovyja nazyvajuć «horadaŭtvaralnym pradpryjemstvam». Centralny aŭtarynak źjaviŭsia ŭ piasčanym karjery ŭ 1994 hodzie. Usio pačynałasia sa ścipłych čatyroch šerahaŭ zapčastak, a razrasłosia ŭ miesca pryciahnieńnia aŭtamabilistaŭ i z usioj Biełarusi, i z Rasii. Da 2008 hoda rynak pieražyvaŭ załatyja časy: pradprymalniki mahli za dzień zarabić ad tysiačy dalaraŭ i bolš, ale z kožnym hodam jon zhasaje.

«Hałoŭnaja prablema Malinaŭki dla mianie – chiba što ŭ jaje nieabžytaści. Ja kali ŭžo źjechaŭ ad baćkoŭ, zachodziŭ da ich i ŭsio čakaŭ: kali ž, narešcie, sadžancy la doma pieratvoracca ŭ biarozy. Heta adbyłosia, ale ja pastareŭ raniej. A šmat u jakich častkach rajona drevy – heta ŭsio jašče sadžancy. Nu, to budziem čakać».
MEnsk. Rajony
KARTA PRAJEKTA
MALINAŬKA
PAŬDNIOVY ZACHAD
Tekst:
Kaciaryna Karpickaja
Vizuał:
Siarhiej Hudzilin
TAA «Samsunh Elektroniks Rus Kompani», INN 7703608910