Сучасныя аб’явы «Дзяўчына прыемна прабавіць час...» — гэта кветачкі. Вось 100 гадоў таму...
У 1900я на прасторах Расійскай Імперыі квітнелі газеты, праз якія адзінокія людзі шукалі сабе пару. І ў рэальнасці пошукі выглядалі зусім не так, як у рафінаванай тагачаснай літаратуры.
Асноўнай з такіх газет была «Брачная газета», якая распаўсюджвалася нават у Еўропе і ЗША. З яе можна даведацца, што сучасныя аб’явы такога кшталту — гэта кветачкі. Чыталі яе і ў Беларусі.
Шукаю раяль. Мэта — шлюб
Амаль ніхто не хаваў сваіх сапраўдных мэтаў: шукаючы шлюбу дзеля грошай, так і пісалі. Каб вылучыцца з агульнай масы, аўтары аб’яваў прыдумлялі арыгінальныя фармулёўкі. Галоўным было першае слова (ці словы), якое вылучалася тлустым шрыфтам. Напрыклад: «Аддаю перавагу хворым на сухоты». Далей у аб’яве тлумачыцца, што маладая ўдава шукае спадара сталага веку з капіталам, мэта — шлюб. Ну і адрас.
Увогуле фразай «мэта — шлюб» заканчваюцца амаль усе аб’явы, нават тыя, у якіх гэтая фраза выглядае эклектычна. «Малады музыка шукае музычную паненку (раяль, пажадана салонны). Мэта — шлюб». Гэта цяпер маладыя музыкі не ведаюць, як шукаць сабе якасныя інструменты, не тое што тады.
Асобная катэгорыя — дактары, якім трэба адкрыць клініку ці распачаць практыку, а для гэтага патрэбны першапачатковы капітал (мэта, зразумела, шлюб). Выгляд, узрост, маральныя якасці будучай жонкі большасці дактароў не цікавыя. А вось «капітал у тысяч пяцьшэсць» — без гэтага нікуды.
Проста здзіўляе колькасць паненак, сталых жанчын і панначак, якія знаходзяцца ў пошуку мільянераў, прычым любога ўзросту і любой прапіскі. Ад мільянераў прапановаў мала — часцей з’яўляецца шляхта, згодная абмяняць тытул на ўзнагароду ў форме пасагу. Сума пасагу падаецца. Але што мы ўсё пра грошы ды пра грошы…
Паэтымістыкі і «п’ю, куру, гуляю ў карты»
Палова тых, хто шукаў праз газету каханне, — паэты. У лепшым выпадку яны проста ўказвалі гэта як свой асноўны плюс. У найгоршым — афармлялі аб’яву ў вершах. Пра сябе звычайна пісалі, што «пакутуюць у жыццёвай імгле».
Шчырыя людзі загадзя папярэджвалі пра свае звычкі. Напрыклад: «П’ю, куру, гуляю ў карты — навошта гэта хаваць?». Іншым жа патрэбная жонка, якая б «малявала партрэты алеем, грала на гітары, была разумнай, адукаванай і прыгожай, любіла спорт — каталася на ровары і пажадана любіла літаратуру і пісала вершы». Пасля гэтага звычайна даюцца дакладныя параметры: роствагабюст.
Асобна трэба ўзгадаць людзей, што ў пошуках кахання эканомілі грошы. Напрыклад, гэтую аб’яву не тое што перакласці — яе прачытаць і зразумець немагчыма: «Докторъ. прав., мол., нес. съ хор. хар., инт., своб., имеющий пока 3 т.р., г.д., желаетъ вступить въ зак. бракъ съ бар. или вдовой, симп., сост». Адзінае, што тут можна зразумець, — наяўнасць 3000 рублёў у скнарыкавалера.
Асобнае месца займаюць аб’явы, у якіх маладая паненка, што церпіць фінансавыя праблемы, пагаджаецца сустрэцца з маладым чалавекам, каб пазычыць 15 рублёў. Згадзіцеся, мілая і цалкам прыстойная рэклама.
Шмат знойдзецца тэкстаў і на польскай, і на ўкраінскай мове. Нават самадзейныя вершы з пазнакай: «Це не шутійно» («Гэта не жартам») і зваротным адрасам — горад Баку. Беларускамоўных аб’яваў няма. Напрыклад, брэсцкія дапісчыкі ўсе як адзін лічылі сябе палякамі. Чаму так? Гісторык Алесь Пашкевіч лічыць, што гэта абумоўлена мацнейшым развіццём нацыянальнага руху ва ўкраінцаў: «На пачатку ХХ стагоддзя не было яшчэ ўнармаванай пісьмовай беларускай мовы: асобныя брашуры калі і выходзілі пабеларуску, дык лацінкай. Мова была хутчэй размоўнай — узораў пісьмовай не было, тая ж «Наша Ніва» з’явілася толькі ў 1906 годзе. З іншага боку — недахоп свядомасці ў той час, беларусы народам афіцыйна не лічыліся, вось і запісваліся хто ў палякі, хто ў расейцы».
