«Zajavu na ŭsialaki vypadak ja napisała». Prarasijskija aktyvistki abmierkavali, jak łacinka i «Naša Niva» sapsavali im žyćcio
Buchhałtarka z rajcentra Jułija Dudarenka — adna z tych, chto zmahajecca ź biełaruskaj łacinkaj. Jana pryjšła na intervju da infakazački Volhi Bondaravaj, kab pažalicca na niezrazumiełyja joj litary i na «Našu Nivu», jakaja «daviedałasia pra jaje ŭsio».
10.01.2023 / 20:36
Kałaž ź videa
— Jula — znakamitaść, viedajuć jaje vielmi mnohija, tamu što Jula ŭ nas zmahałasia za ruskuju movu, za viartańnie ruskaj movy taponimam, — pradstaviła surazmoŭcu Bondarava. — Tema našumiełaja. U Sajuzie žurnalistaŭ było vialikaje abmierkavańnie. Praŭda?
— Praŭda, było. I ŭ «Našaj Nivie» było. Jany vyvučyli detalova čaty, u jakich ja prysutničała, za niekalki hadoŭ. <…> Pryčym jany daviedalisia pra maje prapiski, dzie pracavała, padyšli vielmi detalna da hetaha ŭsiaho…
— A jak adbiłasia [publikacyja ŭ «NN»]?
— Na siamji pakul nijak nie adbiłasia. Ale ja napisała zajavu, na ŭsialaki vypadak.
— Nie było pahroz?
— Da hetaha, da taho, jak źjaviłasia ŭ «Našaj Nivie», było try paviedamleńni nie vielmi dobraha źmiestu, nie vielmi kulturnaha, što jak by nie treba voś takoje rabić, tolki ŭsio inšymi słovami, nie vielmi pryhožymi. Paśla hetaha [paśla publikacyi ŭ «NN»] nie było.
— Tema rezanansnaja, jana chvaluje vielmi vialikuju kolkaść ludziej. Jak adreahavali žurnalisty na tvaju aktyŭnaść, na inicyjatyvu, ci byli prapanovy dapamahčy?
— Žurnalisty zładzili ckavańnie. Choć ja nie razumieju čamu. Ja žyvu ŭ svabodnaj krainie, ja maju prava vykazać svoj punkt hledžańnia na niejkuju prablemu.
Plus, jak napisała «Naša Niva», ja — buchhałtarka z rajcentra, tamu ja maju znosiny ź ludźmi, jakija pryjazdžajuć u Minsk, viedaju, jak ludzi reahujuć voś na hetuju ŭsiu łuchtu [tranślitaracyju hieahrafičnych nazvaŭ], viedaju, što kažuć dzieci, kali pryjazdžajuć pieršy raz u Minsk, i što dzieci taksama havorać na hetaje hłupstva.
Niezrazumieła, adkul heta pajšło, što heta takoje. Heta anhlijskaja? Nie anhlijskaja. A kali heta nie anhlijskaja, to čamu heta ŭ nas? A jakija karani? Heta dzieci havorać nastaŭnikam, jakija pryjazdžajuć z rehijonaŭ na niejkija ekskursii. Taksama ludzi, jakija vyraśli ŭ Savieckim Sajuzie… U nas była i ruskaja, i biełaruskaja mova…
Vielmi baluča bačyć voś heta ŭsio, kali jany nie byli paŭhoda ŭ Minsku, a potym pryjechali i… Maje znajomyja troški ačmureli, ale heta, miakka kažučy, uva što pieratvaryli Minsk voś z hetaj voś łuchtoj. Tamu heta nie prosta tam niejkija litary, niejkija zakavyki.
Nu i plus sama ja taksama nie mahu na heta hladzieć.
U nas dźvie dziaržaŭnyja movy. Treba, kab i było dźvie.