Ларыса Геніюш. Архіўнае фота
Вечарыну наведаў вядомы журналіст і літаратар Сяргей Дубавец, які асабіста ведаў паэтку. Ён згадвае, што разам з сябрамі прыехаў да яе ў 1982 годзе, за год да яе смерці, і таксама ліставаўся з ёй.
«Гэта была вельмі добрая жанчына, вельмі схільная да сваіх. Калі яна чула, што мы гаворым па-беларуску, распавядаем пра нашы справы ў беларускім Менску, гэта выклікала ў яе прыхільнасць, ёй хацелася намі апекавацца. Было дзве рэчы, радыкальна супраць якіх яна была — але не ненавідзела, бо была вышэй за такія пачуцці. Гэта была саветчына і калгас, то-бок яна абсалютна рашуча выказвалася супраць усяго савецкага і калгаснага.
А для нас гэта быў такі чалавек найлепшых якасцяў, пры гэтым абсалютна беларускі без аніякіх даважкаў — савецкіх, калгасных і ўсяго астатняга. Чыстая, проста крынічная беларушчына ў ёй уражвала і была страшна прыцягальная», — такой запомніў паэтку Дубавец.
Сяргей распавёў, што разам з сябрамі дапамагаў Ларысе Антонаўне ў агародзе і садзе, а яна чытала маладзёнам свае вершы, тады такія вершы называліся антысаветчынай. Самым магутным яе вершам, на думку Дубаўца, быў верш «Партызаны»: «На той час партызаны былі культавымі людзьмі, і сказаць пра іх нешта не тое было табу. Было мора кінафільмаў пра іх, кніг, вершаў, і супраць гэтай каласальнай прапаганды прагучаў адзіны гэты верш. Мы раслі ў савецкім асяродку, бачылі ўсе гэтыя партызанскія шэсці, а тут ты прачытваеш гэты верш і разумееш, што ўсё наадварот».
Вось некалькі радкоў з верша, прачытанага на імпрэзе Дубаўцом:
Аднаго забілі часам гада,
І забіўшы, зайцамі ўцяклі,
А за гада сотні леглі радам
Безбаронных жыхароў зямлі.
І няўцям да сёння той Мазанік,
Як лілася ў Менску наша кроў,
Не, не партызан, не партызанак,
А ў мучэннях выжыўшых сыноў.
Калі судзіш ворага за згубу,
Першым чынам засланяй сваіх.
Эх, Мазанік, за аднаго Кубэ
Колькі нашых браццяў нежывых…
Ці яны табе ўначы не сняцца,
Тысячаў замучаных не жаль?
Што ж табе, Мазанік, нашы брацця,
Для цябе галоўнае — медаль…
Ларыса Геніюш — выбітная беларуская паэтка, якая да канца жыцця не прыняла савецкага грамадзянства, захоўвала грамадзянства Беларускай Народнай Рэспублікі. Яе кніга «Споведзь» — шчымлівыя ўспаміны пра жыццё і савецкае зняволенне ў ГУЛАГу — у 1980-я і 1990-я была бэстсэлерам.
Жыхары Зэльвы паставілі ёй помнік каля царквы з блаславення тагачаснага мітрапаліта Філарэта, бо Геніюш, сярод іншага, у часы ганенняў на рэлігію была адной з апораў мясцовай праваслаўнай грамады.
Помнік патрабавала ліквідаваць прарасійская актывістка і «інфаказачка» Вольга Бондарава. Хоць спярша Зэльвенскі райвыканкам адмовіў, помнік пасля ўсё ж дэмантавалі ўначы.
«Наша Нiва» — крыніца якаснай інфармацыі і бастыён беларушчыны
ПАДТРЫМАЦЬ «НН»Чытайце таксама:
Ларыса Геніюш: чаму яна не зламалася
З'явілася фота дэмантажу помніка Геніюш у Зэльве
«Вырашэнне гэтых пытанняў ад епархіі не залежыць». Дзе ўсё ж помнік Ларысе Геніюш?
