Фота з асабістага архіва суразмоўцы
Стала апошняй, а ў наступным годзе — абсалютнай чэмпіёнкай Беларусі
— Вырашыла паспрабаваць сябе ў гэтым спорце пасля таго, як не атрымалася з-за траўмы цалкам рэалізаваць сябе ў лёгкай атлетыцы. Ёй я займалася ў школьныя гады, — тлумачыць Валянціна. — Пачала рыхтавацца да спаборніцтваў вясной 2019 года, і ўжо восенню таго ж года выйшла на сцэну. Асноўным стартам быў Кубак Рэспублікі Беларусь, на якім я, на жаль, не змагла паказаць вынік. У адным з выхадаў нават стала апошняй у катэгорыі, што дало мне вялізны зарад матывацыі для падрыхтоўкі да спаборніцтваў у наступным годзе.
Самым складаным для дзяўчыны аказалася знайсці трэнера, які мае дакладнае ўяўленне пра катэгорыю, у якой вырашыла яна выступаць.
— Гэтае разуменне не павінна складацца толькі з таго, што трэнер бачыў унутры краіны або ў сацыяльных сетках. Калі ты маеш вялікае жаданне выступаць і перамагаць, то твой трэнер і ты павінны раўняцца на выступы спартовак на міжнародных турнірах. Гэта тычыцца пазіравання, выбару купальніка і прынцыпу пабудовы трэніровачнага працэсу. Менавіта з гэтай прычыны я змяніла трэнера пасля першага спаборніцкага сезона.
Вядома, былі і бытавыя складанасці накшталт пастаянных трэніровак і вытрымлівання дыеты. Але гэта абавязковая ўмова для спартоўца — толькі так атрымаецца паказаць на спаборніцтвах форму, якая максімальна адпавядае ўсім крытэрыям.
— Пасля няўдалага выступу ў 2019 годзе маім трэнерам стаў Аўсейка Антон Антонавіч. У мінулым ён спартовец, на той момант з'яўляўся суддзёй Беларускай федэрацыі бодзібілдынгу і фітнесу, рыхтаваў атлетаў у маю катэгорыю і браў веды і досвед менавіта з міжнародных стартаў. За год працы над сабой прыйшлося памяняць усё ў маім трэніровачным працэсе і пазіраванні. І, выйшаўшы наступным разам на сцэну роўна праз год на чэмпіянаце РБ у 2020 годзе, я спачатку стала чэмпіёнкай краіны, а затым перамагла ў абсалютным першынстве, стаўшы абсалютнай чэмпіёнкай Беларусі.
У сезоне ў спартсменкі заставалася яшчэ 2 міжнародныя турніры — у Рызе і Празе, на якіх яна стала 3-й і 2-й адпаведна. Вынік для чалавека ў першым усвядомленым спаборніцкім сезоне ўражвае.
— Далей выхад у 2021 годзе на наступным чэмпіянаце РБ, і я зноў стала абсалютнай чэмпіёнкай краіны. Затым трапіла ў фінал чэмпіянату Еўропы па бодзібілдынгу, з якога мне ўдалося прывезці на радзіму цудоўны кубак, — кажа дзяўчына.
Праз месяц яна стала яшчэ і чэмпіёнкай Латвіі, а па завяршэнні спаборніцкага сезона — абсалютнай чэмпіёнкай міжнароднага турніру IFBB Georgia Grand Prix 2021. Гэта прынесла ў скарбонку ўзнагарод беларускі яшчэ і самае важнае, чаго спрабуе дасягнуць кожны ў бодзібілдынгу — карту прафесіянала.
Паездка на адзін турнір абыходзіцца ад 1000 да 2000 еўра
Бодзібілдынг — досыць дарагі від спорту, які ў нас у краіне не фінансуецца.
— Выдаткі вялікія: пачынаючы з харчавання і заканчваючы стартавымі ўзносамі на турнір. Цяпер у Беларусі бодзібілдынг ніяк не фінансуецца з боку дзяржавы, а спаборніцтвы арганізоўваюць энтузіясты, з якіх складаецца Федэрацыя бодзібілдынгу. Усе міжнародныя старты спартоўцы аплачваюць самастойна, і гэтыя выдаткі даволі вялікія. Гэта і кошт авіяпералётаў, і пражыванне ў краіне правядзення турніру, і стартавыя ўзносы, і аплата грыму, і пакупка купальнікаў. У сярэднім паездка на адзін турнір абыходзіцца ад 1000 да 2000 еўра», — распавядае дзяўчына. Аматарскія спаборніцтвы — гэта ў большасці сваёй толькі ўкладанні. Ніякія грашовыя прызы там не прадугледжаныя.
Але ёсць шэраг турніраў, у якіх спартсмены за перамогу і прызавыя месцы атрымліваюць грашовыя ўзнагароды. У прафесійнай лізе грашовыя прызы — гэта норма, і пяцёрка фіналістаў кожнай катэгорыі заўсёды атрымлівае гарантаваную суму. Пры гэтым удзел у прафесійных турнірах не патрабуе аплаты стартавага ўзносу. У прафесіяналаў ёсць толькі штогадовы невялікі членскі ўзнос. Так што можна з упэўненасцю казаць пра магчымасць паўнавартаснага заробку ў паспяховых прафесійных атлетаў.
Бо самую прэстыжную ўзнагароду для бодзібілдара, пра-карту, дзяўчына ўжо атрымала, для яе такія спаборніцтвы — яшчэ і нядрэнны спосаб зарабіць. Тым не менш ёсць яшчэ няскораныя вяршыні.
— Хачу стаць чэмпіёнкай свету. Гэта самая крутая ўзнагарода для бодзібілдара, —дзеліцца Каратчэня.
Ахвяравала працай на рудніку на карысць спорту
Пачынаючы свой шлях у спорце, дзяўчына не баялася, што падрыхтоўку да спаборніцтваў трэба было сумяшчаць з зусім няпростай працай — яна была майстрам драбнення на рудніку «Беларуськалія».
— Графік быў два праз два: 12 гадзін працы ў дзённую змену, а на наступны дзень — начная. Пасля — «адсыпны» і выхадны. Пасля змены з 8 раніцы да 20 вечара ішла на трэніроўку, перад начной таксама хадзіла ў залу, — успамінае дзяўчына. — Каля года таму сышла з рудніка, таму што гэта вельмі складаная фізічная праца і яна перастала дазваляць мне паўнавартасна рыхтавацца да спаборніцтваў. Усё разам адбірала шмат сіл. Таму прыйшлося зрабіць выбар, пра які я не шкадую. Цяпер працую трэнерам і дапамагаю дзяўчынкам схуднець, прыйсці ў форму.
Сама дзяўчына трэніруецца ў зале амаль кожны дзень: 4 сілавыя трэніроўкі на тыдзень у міжсезонне, 6 — у перыяд «сушкі». За цяжкімі вагамі не гоніцца — у яе катэгорыі гэта зусім не важна.
— Падчас падрыхтоўкі імкнуся мінімізаваць спажыванне харчовага смецця. Чым чысцей будзе харчаванне, тым лепш будзе вынік.
Ёсць меркаванне, што ідэальнае цела фітнес-бікіні нярэдка каштуе праблем са здароўем з-за сур'ёзных фізічных нагрузак і абмежаванняў у харчаванні.
— Нельга сказаць, што няма ніякіх мінусаў пры падрыхтоўцы да спаборніцтваў у нашай катэгорыі. Але іх можна мінімізаваць ці цалкам выключыць пры правільным падыходзе да трэніровак і харчавання. Таксама вялікае значэнне мае ўзроставы фактар: кожная спартсменка павінна разумна ацэньваць свае сілы і магчымасці, — упэўненая дзяўчына.
Як такіх узроставых абмежаванняў у фітнес-бікіні няма — дэманстраваць ідэальнае цела на спаборніцтвах можна ў любым узросце. Галоўнае, падкрэслівае Валянціна, жаданне і здароўе. Сама дзяўчына пра сыход са спорту пакуль не задумваецца.
— Маё асяроддзе падтрымлівае маё жаданне займацца менавіта гэтым спортам. Бо калі чалавек на жыва бачыць вынік на сцэне, ён разумее, што гэта далёка не тое, што склалася ў народным стэрэатыпе пра жаночы бодзібілдынг. Няма ніякай празмернай гіпертрафіі мышцаў, мужчынскіх твараў у адносна жаночых целах ці ўсяго таго, чым недасведчаныя страшаць будучых спартовак. Наадварот, мая катэгорыя добрая тым, што ў ёй не вітаецца мышачная гіпертрафія, а ацэньваецца праца над фармаваннем правільных, натуральных і, найважнейшае, жаноцкіх прапорцый цела. Самае галоўнае — тое, што нярэдка я станаўлюся матыватарам для людзей, якія назіраюць за мной, — перакананая спартсменка.
